Չորեքշաբթի, 28 Օգոստոսի 2024 15:30

Արմինֆո. 2024 թվականին Հայաստանի տնտեսական աճը կարող է գերազանցել 8,5 տոկոսը, կախված այն հանգամանքից, թե ինչ միտումներ են դիտվելու այս տարվա երկրորդ կիսամյակի ընթացքում: Այդ մասին օգոստոսի 28-ին մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է տնտեսագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր, "Այլընտրանք" հետազոտական կենտրոնի ղեկավար, Եվրասիական փորձագիտական ակումբի անդամ Թաթուլ Մանասերյանը՝ հնչեցնելով ակումբի գնահատականը:

 

"Բայց, եթե միտումները, որոնք մենք տեսել ենք առաջին կիսամյակում, պահպանվեն, ապա 8,5 տոկոս աճը միանգամայն իրատեսական է։ Կարծում ենք, որ կարող ենք հասնել, նույնիսկ, ավելիին, չնայած այն հանգամանքին, որ արդյունաբերության հատվածների մեծ մասում արտադրության ծավալների աճը դանդաղել է 2022-2023 թվականներին գրանցված բարձր մակարդակից և մինչև տարեվերջ վերաարտահանման նկատելի անկումից հետո>, - ընդգծել է նա։

 

Փորձագետի կարծիքով, նման դինամիկային կնպաստեն շինարարության աճի բարձր տեմպերը, որն արդեն այս տարվա հունվար-հունիսին աճել է 15,7 տոկոսով: Ինչպես նշել է Մանասերյանը, այդ աճն իներցիայով շարունակվելու է։ Ներգործության ևս մեկ գործոն կլինի մասնավոր փոխանցումների զգալի ներհոսքը, ինչն այսօր, ըստ տնտեսագետի, արդեն դիտվում է։ Մասնավորապես, այս տարվա օգոստոսի դրությամբ մասնավոր փոխանցումների ներհոսքի ծավալը գերազանցել է 3 մլրդ դոլարը: Միաժամանակ, նա նշել է, որ Հայաստանում կա ստվերային փոխանցումների մեծ աճ: <Դա արհեստականորեն կբարձրացնի բնակչության գնողունակությունը: Արդյունքում՝ կավելանա ապրանքների և ծառայությունների սպառման ծավալը, այդ թվում ՝ տեղական>, - ասել է նա։ Ինչ վերաբերում է Հայաստանից կապիտալի արտահոսքին, ապա, ըստ տնտեսագետի, այն նվազել է մոտ 5% - ով և կազմել 1.9 մլրդ դոլար։

 

Բացի այդ, տնտեսական աճին զգալիորեն կնպաստեն սեզոնային այնպիսի գործոններ, ինչպիսիք են զբոսաշրջիկների հոսքի ավելացումը և գյուղատնտեսության զարգացման համար բարենպաստ պայմանները:

 

Մանասերյանն ասուլիսի ժամանակ հիշեցրել է նաև միջազգային կազմակերպությունների կանխատեսումները: Մասնավորապես, ինչպես շարունակել է փորձագետը, ԵԱԶԲ-ը 2024 թվականին Հայաստանի ՀՆԱ-ի 7,5 տոկոս աճ է կանխատեսում, իսկ հաջորդ տարվա համար՝ 4,2 տոկոսի մակարդակում; ՀԲ-ն ակնկալում է, որ Հայաստանի տնտեսությունը 2024 թվականին կաճի 5,5 տոկոսով, 2025 թվականին մինչեւ 4,9 տոկոս դանդաղմամբ; ԱՄՀ-ը 2024 թվականին տնտեսության 6 տոկոս աճ է կանխատեսում; ՎԶԵԲ-ը 2024 թվականին Հայաստանում 6,2 տոկոս տնտեսական աճ է կանխատեսում, իսկ 2025 թվին՝ 4,8%; ԱԶԲ-ը 2024 թվին ակնկալում է 5,7% տնտեսական աճ, իսկ 2025 թվին՝ 6%;  Fitch Ratings-ը կարծում է, որ Հայաստանի տնտեսության աճը 2024 թվականին կկազմի 6% ՝ 2025 թվականին դանդաղելով մինչև 4,9%;  S&P-ն կանխատեսում է Հայաստանի տնտեսության 6,2% աճ՝ 2024 թվականին; ՄԱԿ - ը 2024 թվականին գնահատում է, որ Հայաստանի տնտեսությունը կաճի 5,2% - ով՝ 2025 թվականին 4,8%-ով դանդաղմամբ։

 

2024 թվականի պետական բյուջեում ամրագրված է 7% տնտեսական աճ, իսկ Կենտրոնական բանկն ակնկալում է, որ 2024 թվականին Հայաստանի տնտեսության աճը կտատանվի 6,1-6,8% - ի սահմաններում:

 

Մանասերյանը հիշեցրել է նաև, որ 2024 թվականի պետական բյուջեում գնաճի թիրախային ցուցանիշը 4 տոկոսի (+1,5 տոկոս) մակարդակում է։ Վկայակոչելով ԿԲ դրամավարկային քաղաքականության հաշվետվությունը՝ նա նշել է, որ 2024 թվականի արդյունքներով Հայաստանում գնաճը սպասվում է 0,9-1,3% - ի սահմաններում, 2025 թվականին՝ 3,8-3,2%, իսկ 2026 թվականին՝ մինչև 4%։

 

Միևնույն ժամանակ, տնտեսագետը չի բացառել, որ կարգավորիչը ևս մեկ անգամ 0,25%-ով կիջեցնի առանցքային տոկոսադրույքը: <Սա կարևոր է տնտեսության հետագա աշխուժացման համար: Բայց դա միակ գործոնը չէ, որ անհրաժեշտ է տնտեսության զարգացման համար", - ասել է Եվրասիական տնտեսական ակումբի անդամը։

 

Իր հերթին՝ քաղաքական վերլուծաբան, Եվրասիական փորձագիտական ակումբի համակարգող Արամ Սաֆարյանը հավելել է, որ 2025 թվականի առաջին կիսամյակում ԵԱՏՄ շրջանակներում տնտեսական ոլորտների մեծ մասը որոշակի անկում կարձանագրի ։ <Բայց դա չպետք է վախեցնի մեզ կամ շահարկումների առիթ դառնա: Քանի որ հաջորդ տարվա երկրորդ կեսին անկումը կավարտվի, և մենք կրկին դուրս կգանք վերականգնողական աճի։ Այս տարի մենք կանխատեսում ենք բարձր ցուցանիշ ՀՆԱ - ի և տնտեսական ակտիվության ինդեքսի մասով, իսկ 2025 թվականին համաձայն ենք միջազգային կառույցների կանխատեսումներին, որ այդ ցուցանիշները նկատելիորեն կնվազեն", - նշել է նա։