Հայաստանն ԱՄՀ-ից 18.4 մլն SDR կամ 24.5 մլն դոլար կստանա՝ երկրի պետբյուջեի պակասուրդը ծածկելու համար

Արմինֆո.Հայաստանն Արժույթի միջազգային հիմնադրամից (ԱՄՀ) կստանա 18.4 մլն SDR կամ 24.5 մլն դոլար, ինչն ԱՄՀ-ի միջոցների նկատմամբ երկրի ընդհանուր հասանելիությունը կմեծացնի մինչև 122.7 մլն դոլար: Այդ մասին ասվում է ԱՄՀ հաղորդագրությունում:

Աղբյուրն ընդգծում է, որ հերթական տրանշի հատկացման մասին որոշումն ընդունվել է Stand-By վարկային համաձայնագրի շրջանակներում անցկացված չորրորդ ամփոփման արդյունքում: Հիմնադրամի հաղորդագրության մեջ ընդգծվում է, որ 2024 թվականի սեպտեմբերի 18-ից մինչեւ հոկտեմբերի 1-ը ԱՄՀ պատվիրակությունը ՝ ԱՄՀ առաքելության ղեկավար Իվա Պետրովայի գլխավորությամբ, այցելել է Հայաստան, որից հետո լրացուցիչ վիրտուալ քննարկումներ է անցկացրել Հայաստանի իշխանությունների հետ ։ "Ուրախ եմ տեղեկացնել, որ ԱՄՀ խումբը եւ Հայաստանի իշխանությունները համաձայնության են եկել Stand-By եռամյա ծրագրի շրջանակներում, ընդհանուր առմամբ, 128 մլն SDR (մոտ 170 մլն դոլար) չորրորդ ամփոփումն ավարտելու համար, որն ուղղվելու է երկրում տնտեսական բարեփոխումների ծրագրին աջակցելուն: Համաձայնագիրը ենթակա է հաստատման ԱՄՀ գործադիր խորհրդի կողմից, որը պետք է քննարկի այս վերանայումը դեկտեմբերի կեսերին: Այս հաստատումը թույլ կտա ստանալ մոտ 24.5 միլիոն դոլարի հասանելիություն, ինչն ընդհանուր հասանելիությունը կավելացնի մոտավերապես մինչեւ 122.7 մլն ԱՄՆ դոլար (92 մլն SDR)՝ "Stand-By-ի կիրառումից հետո ", - հայտարարել է Իվա Պետրովան, հավելելով, որ միջոցներն ուղղվելու են Հայաստանի 2024 թվականի պետբյուջեի պակասուրդի մարմանը։

 ԱՄՀ-ում նշել են, որ Հայաստանի տնտեսությունը մնում է կայուն։ Ընթացիկ տարվա առաջին կիսամյակում երկրի իրական ՀՆԱ-ն աճել է 6,5 տոկոսով ՝ ներքին պահանջարկի աճի հաշվին։  Զբաղվածության աճը տարեսկզբից մնացել է կայուն (միջին հաշվով ՝ 19% - ի սահմաններում), մինչդեռ, գնաճը մնացել է ցածր (սեպտեմբերին տարեկան կտրվածքով 0,6% - ի մակարդակում): Ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտն աճել է, իսկ զբոսաշրջության ոլորտը և դրամական փոխանցումները շարունակում են կայունանալ ։ Նախնական տվյալները ցույց են տալիս, որ 2024 թվականի բյուջեի կատարողականը հանգեցրել է բյուջեի փոքր ընդհանուր պակասուրդի մինչև 2024 թվականի սեպտեմբեր: Հայաստանի կառավարության պարտքը մնում է չափավոր ՝ ՀՆԱ-ի 48,4 տոկոսի մակարդակում, իսկ բանկային համակարգն ունի կապիտալի և իրացվելիության ուժեղ բուֆերներ, ինչպես նաև բարձր շահութաբերություն:

ԱՄՀ-ում կանխատեսում են, որ Հայաստանի ՀՆԱ-ի ուժեղ աճը վերջին մի քանի տարիների ընթացքում շարունակում է աստիճանաբար կայունանալ, և սպասվում է, որ 2024 թվականին այն կկազմի 6 տոկոս, իսկ 2025 թվականին ՝ 4,9 տոկոս, քանի որ ներքին սպառման և արտաքին պահանջարկի աճի տեմպերի դանդաղում է նկատվում: Ակնկալվում է, որ գնաճը կարճաժամկետ հեռանկարում կմնա ցածր և միջնաժամկետ հեռանկարում աստիճանաբար կմոտենա ՀՀ Կենտրոնական բանկի թիրախային ցուցանիշին:

ԱՄՀ-ի կանխատեսման համար զգալի ռիսկեր են ներառում  աշխարհաքաղաքական լարվածությունը և Հայաստանի առևտրային գործընկերների մոտ ՀՆԱ աճի տեմպերի նվազումը, կապիտալի ներհոսքի նվազումը և պարենի և էներգակիրների համաշխարհային գների աճը: Մյուս կողմից, ասվում է հաղորդագրության մեջ, աճը կարող է գերազանցել սպասումները, եթե զուտ արտահանման ծավալները գերազանցեն ակնկալվող ցուցանիշները, իսկ կառուցվածքային բարեփոխումներն ու փախստականների ինտեգրումն ավելի արագ իրականացվեն:

2025 թվականի պետական բյուջեի նախագիծը, հիմնադրամի հաղորդագրության համաձայն, պատշաճ կերպով հաշվի է առնում ծախսերի առաջնահերթ կարիքները, ներառյալ ազգային անվտանգությունը եւ փախստականների ինտեգրումը: Այնուամենայնիվ, ծախսերի ճնշման աճի հետ մեկտեղ անհրաժեշտ կլինի մանրակրկիտ միջնաժամկետ ծախսերի առաջնահերթություն և նոր հարկային քաղաքականության ներդրում ՝ ֆինանսական կանոնակարգերին համապատասխան հարկաբյուջետային համախմբմանը աջակցելու և պարտքը չափավոր պահելու համար: Միջնաժամկետ ֆիսկալ պլանավորման ամրապնդման, պետական ֆինանսների կառավարման բարելավման համար բարեփոխումների իրականացումը, ներառյալ ֆիսկալ ռիսկերի ուժեղ կառավարման, կառավարման թափանցիկության և պետական ներդրումների կառավարման կառուցվածքի ամրապնդման միջոցով, մնում է չափազանց կարևոր' ֆիսկալ ջանքերին աջակցելու համար:

Ցածր գնաճային ճնշումների ֆոնին ՀՀ Կենտրոնական բանկը շարունակել է հաշվարկային տոկոսադրույքի աստիճանական նվազեցումը ՝ գնաճը թիրախային մակարդակին ուղղելու նպատակով: Տոկոսադրույքի վերաբերյալ ապագա որոշումներն առաջվա պես պետք է առաջնորդվեն գնաճի և գնաճային սպասումների էվոլյուցիայով ։ Ճկուն փոխարժեքը պետք է մնա առանցքային ամորտիզատորը: Առողջ միջազգային պահուստային բուֆերներ պահպանելու իշխանությունների հանձնառությունը ողջունելի է:

Կառավարության կառուցվածքային բարեփոխումների օրակարգը պատշաճ կերպով կենտրոնացած է ներառական աճի խթանման վրա, այդ թվում ՝ երիտասարդության, կանանց և խոցելի խավերի շրջանում աշխատուժի մասնակցության բարձրացման, արտահանման զամբյուղի և միջազգային շուկաների դիվերսիֆիկացման խթանման, ինչպես նաև գործարար միջավայրի բարելավման միջոցով: Այս նպատակների իրագործումը, ընդգծվում է հաղորդագրության մեջ, պահանջում է զբաղվածության եւ արտահանման կոնկրետ, լիովին հաշվարկված ռազմավարությունների մշակում եւ իրականացում, կառավարման բարեփոխումների առաջնահերթություն, սնանկության համակարգի արդիականացում եւ ներդրումային խթանների ռացիոնալացում ՝ որակյալ ներդրումներին աջակցելու համար: