Արմինֆո.Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկական հատվածի ազատականացման հարցն այսօր ամենաքննարկվողներից մեկն է։ Այս մասին հայտարարել է ՀՀ Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի իրավաբանական և լիցենզավորման վարչության պետ Սեդա Շահինյանը՝ "Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկ անվտանգություն. Մարտահրավերներ և լուծումներ " թեմայի շուրջ պաանելային քննարկման ժամանակ:
Նրա խոսքով՝ 2022 թվականի փետրվարի 1-ից տրվել է էլեկտրաէներգետիկական շուկայի ազատականացման գործընթացի մեկնարկը ։ Խոսքը էներգիայի ամբողջական մոդելը շուկայական մրցակցային կարգավորման մոդելին փոխանցելու մասին է։ Այդ խնդրի լուծման համար անհրաժեշտ էր քաղաքական կամք, ընդունվել են օրենսդրական և նորմատիվ ակտեր, որոնք ուղղված են դրված նպատակի լուծմանը։ Այս ծավալուն աշխատանքն իրականացվել է միջազգային գործընկերների հետ համատեղ, որի արդյունքում հաստատվել են նշված ոլորտում վարքագծի 500-ից ավելի կանոններ։
Շահինյանը նշել է նաև, որ 2024 թվականը էլեկտրաէներգետիկայի ոլորտում արմատական բարեփոխումների տարի էր, որի հիմնական նպատակը մենաշնորհների փոխարինումն է մրցակցությամբ: Չնայած այն հանգամանքին, որ բնական մենաշնորհները մոտ ապագայում կպահպանեն իրենց դիրքերը շուկայում, այնուամենայնիվ, դրանց ազդեցությունը շուկայի վրա և, որպես հետևանք, սպառողների համար վերջնական սակագնի վրա կսահմանափակվի: Վերջին երեք տարիների ընթացքում շուկայի ապամենաշնորհացումը հանգեցրել է այն բանին, որ սպառողներն իրավունք ունեն ընտրելու էլեկտրաէներգիայի մատակարար: Բոլոր խոշոր սպառողները հնարավորություն են ստացել ուղղակի պայմանագրեր կնքել հատուկ արտադրական օբյեկտներից էլեկտրաէներգիայի մեծածախ մատակարարման համար ' էլեկտրաէներգիայի փոխանցման ոլորտում ներգրավված ընկերությունների ներգրավմամբ: Փոքր սպառողները նույնպես ընտրության իրավունք ունեն: Օգտագործելով բնական մենաշնորհատիրոջ հնարավորությունները՝ ի դեմս "Հայաստանի էլեկտրական ցանցերի", նրանք կկարողանան ընտրել արտադրանքի մատակարարին։ Սա, ըստ բանախոսի, բարեփոխումների գործընթացի անկյունաքարն է։ Ընդ որում, շուկայական հարաբերություններին անցումն ամբողջությամբ իրականացվում է էլեկտրոնային եղանակով, ինչն էլ, իր հերթին, հանգեցնում է շուկայի մասնակիցների հասցեական պատասխանատվության։
ՀԾԿՀ ներկայացուցիչը նաև նշել է, որ էլեկտրաէներգետիկական շուկայի ազատականացումը շատ կարևոր բաղադրիչ է Հայաստան ներդրումներ ներգրավելու համար: Այս պահի դրությամբ կա շուրջ 40 տնտեսվարող սուբյեկտ, որոնք ներդրումներ են կատարել ՝ տնտեսավարման նոր պայմաններին առավել արդյունավետ անցում կատարելու համար։ Ընդ որում, այդ ներդրումներն իրականացվել են առանց որևէ պետական երաշխիքի ակնկալիքի ։ Արդեն կառուցված կամ կառուցվող արևային գեներացիայի օբյեկտների ծավալներն արդեն գերազանցել են 300 ՄՎտ-ը։
Բացի այդ, շուկայում հայտնվել են նոր մասնակիցներ, ընդ որում, ոչ միայն բիզնեսի ոլորտում, այլև սպառողների շրջանում, որոնց թվում են, առաջին հերթին, որակավորված սպառողները։ Պետք չէ նաև անտեսել էլեկտրաէներգիայի միջազգային առևտրի հնարավորությունները, որոնց մատակարարումների ծավալները մինչև ազատականացման գործընթացը 10 անգամ գերազանցում են առևտրի ծավալները: Այնուամենայնիվ, այս ցուցանիշները դեռևս որևէ մեկին չեն կարող բավարարել, հատկապես, եթե նկատի ունենանք առկա ներուժը։ Դրա համար անհրաժեշտ է գործարկել բարձրավոլտ էլեկտրահաղորդման գծեր երկու հարեւանների ՝ Վրաստանի եւ Իրանի հետ։
Բարեփոխումների գործընթացի իրականացումը, ինչպես նշել է Շահինյանը, թույլ կտա էլ ավելի բարձրացնել երկրի էներգետիկ անվտանգությունը:
Փորձագետ․ Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի սակագների զսպումը կրում է խիստ ժամանակավոր բնույթ
Քաղաքագետ․ ԵԱՏՄ-ից Հայաստանի դուրս գալը կհանգեցնի նրա կախվածության ադրբեջանական և թուրքական շուկաներից
Արթուր Ավետիսյան․ Ապագա ԱԷԿ-ի մոդելի ընտրության շուրջ բոլոր մտորումները խոսակցություններից այն կողմ չեն գնա, քանի դեռ չկա ռազմավարական զարգացման տեսլական
ATI.SU․ Հայաստանում միջազգային բեռնափոխադրումների պահանջարկը 30%- ով աճել է
ՔՊ-ը Կենտրոնական բանկի խորհրդի անդամի պաշտոնի համար առաջադրել է Արմեն Քթոյանի թեկնածությունը
Հայաստանն ու Ֆրանսիան դիտարկում են տեխնոլոգիական ոլորտում համագործակցության ընդլայնման հեռանկարները
Հայաստան ներմուծվող ցորենի ավելի քան 99,9%-ը ստացվում է Ռուսաստանից