ՀԾԿՀ ղեկավար. Էներգետիկ շուկայի ազատականացման նպատակները գրեթե իրագործվել են

Արմինֆո. Ընդհանուր առմամբ, Հայաստանն արդեն հասել է այն բանին, ինչին ձգտում էր էներգետիկ շուկայի ազատականացման բարեփոխումների շրջանակներում։ Այդ մարտի 10-ին լրագրողների հետ զրույցում հայտարարել է Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի նախագահ Մեսրոպ Մեսրոպյանը։

<Բարեփոխումն ինքնին հեշտ չէ, և ժամանակ առ ժամանակ մենք բախվում ենք տարբեր դժվարությունների: Բայց մինչ օրս մեզ հաջողվել է լուծել բոլոր խնդիրները և առաջ շարժվել", - ասել է նա։

Մասնավորապես, անցած ժամանակահատվածում շատ խոշոր սպառողներ կարողացել են գրանցվել առցանց հարթակում, դառնալ շուկայի մասնակից և հնարավորություն ստանալ ավելի ցածր գնով էլեկտրաէներգիա ձեռք բերել։ Այսինքն՝ ձևավորվելու է էլեկտրաէներգիայի վաճառքի բորսա։

Ընդ որում, ինչպես նշել է ՀԾԿՀ ղեկավարը, էլեկտրաէներգիայի շուկայի ազատականացման նպատակը ոչ թե գների իջեցումն է, այլ "մեկ մատակարարի, մեկ գնորդի" մենաշնորհի վերացումը եւ միջինացված սակագնից հրաժարվելը: Արդյունքում՝ յուրաքանչյուր գնորդ էլեկտրաէներգիայի դիմաց կվճարի այնքան, որքանով նա խնդիրներ է ստեղծում համակարգի համար։

Ինչպես նշել Է կարգավորիչի ղեկավարը, Հայաստանն արեւային էներգիայի մեծ ներուժ ունի։ Ներկայում տների տանիքներին տեղակայված արևային վահանակների ընդհանուր հզորությունը կազմում է 420 ՄՎտ, ավելի քան 300 ՄՎտ տալիս են արտադրական կայանները: Եվ դա եղած ռեսուրսի միայն կեսն է, հավելել Է Մեսրոպյանը։

"Իմ տվյալներով՝ 2024 թվականին սպառված էլեկտրաէներգիայի 10,3 տոկոսը գեներացվել է հելիոկայաններում", - նշել է նա։

2022 թվականի փետրվարի 1-ից Հայաստանում մեկնարկել է փուլային ազատականացումը, ինչը նշանակում է, որ որոշ կայաններ այլևս չեն ունենա ՀԾԿՀ-ի կողմից ձևավորված սակագինը, այլ կսկսեն իրենց էլեկտրաէներգիան վաճառել շուկայում առաջարկի և պահանջարկի արդյունքում ձևավորված գնով։ Նրանք կդառնան մեծածախ առևտրի շուկայի մասնակիցներ, որի սուբյեկտները շուկայական պայմաններում ձեռք կբերեն այդ էլեկտրաէներգիան։ Հայաստանում շուկայի ազատականացման և էլեկտրաէներգիայի առևտրի ծրագիրը (Market liberalization & electricity trade program) իրականացնում է ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալությունը (USAID): Գործընթացում ակտիվորեն ներգրավված են Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը, Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունը ։