Տնտեսագետ. ՀՀ կառավարության ներկայացրած աշխատաժամանակի կրճատման նախագծից պոպուլիզմի հոտ է գալիս

Արմինֆո. Կառավարության ներկայացրած օրական աշխատաժամանակը մեկ ժամով կրճատելու մասին նախագծից պոպուլիզմի հոտ է գալիս։ Այդ մասին ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում հայտարարել է հայտնի տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը:

Նրա խոսքով ՝ փաստաթուղթը ոչ միայն հաշվի չի առնում միջազգային մեսիջները, այլև՝ ազգային առանձնահատկությունները ։ Միջազգային փորձը ցույց է տալիս, որ աշխատաժամանակի կրճատումը հանգեցնում է լրացուցիչ ծախսերի գործատուի համար։ Օրինակ, եթե գործատուն աշխատում է 24 - ժամյա ռեժիմով, ապա նա պետք է լրացուցիչ աշխատուժ ներգրավի կորցրած երեք ժամը լրացնելու համար, իսկ դա հանգեցնում է ոչ միայն ֆինանսական, այլև վարչական ծախսերի: Մի շարք երկրների կառավարություններ աջակցության ծրագրերի շրջանակներում այդ ծախսերն իրենց վրա են վերցնում, որպեսզի բիզնեսն այդ փուլն անցնի առանց ցնցումների։ Իսկ հայկական իրականության մեջ փոփոխությունները կատարվում են հապճեպ, առանց բիզնեսի շահերը հաշվի առնելու, և շատ հաճախ կրում են դեկլարատիվ բնույթ։ "Մասնավորապես, առաջարկվում է սահմանել 7-ժամյա աշխատանքային օր, իսկ իրականում այս նախաձեռնությունը կարող է տարածվել պետական հատվածի վրա, իսկ մասնավոր հատվածում ամեն ինչ կմնա այնպես, ինչպես եղել է, քանի որ գործատուն ձգտելու է իր աշխատակիցներին աշխատավայրում պահել ևս 1 ժամ, հատկապես, հաշվի առնելով, որ օրենսդրական նախաձեռնության կիրառումը իր համար լրացուցիչ ծախսեր կբերի", - ասել է Պարսյանը:

Նա հավելել է, որ առաջարկվող փոփոխություններն ավելի շատ պոպուլիստական բնույթ են կրում՝ նախընտրական շրջանում, որն, իբր, կոչված է ցույց տալու նախաձեռնության սոցիալական ուղղվածությունը: Բայց դա, ինչպես նշել է տնտեսագետը, դժվար է բարեփոխում անվանել, այն ավելի շուտ կդառնա հերթական փորձությունը բիզնեսի համար, որը նոր խնդիրների կհանգեցնի: "Բարեփոխումները չպետք է հանգեցնեն նոր խնդիրների, դրանք, ընդհակառակը, պետք է լուծեն այդ խնդիրները, այլ ոչ թե նոր գլխացավանք առաջացնեն գործարարների համար", - ասել է տնտեսագետը:

Պատասխանելով այն հարցին, թե աշխատանքային օրվա կրճատումն ինչպես կհանգեցնի ՀՆԱ-ի աճին, ինչի մասին պաշտոնապես հայտարարվում է, հատկապես, կառավարության նախկին դիրքորոշման ֆոնին, որը հրաժարվեց հանգստյան օր ճանաչել մեռելոց հիշատակի օրը եւ գնաց ամանորյա տոների կրճատման, պատճառաբանելով, որ դրանց կիրառումը կարող է բացասաբար ազդել ՀՆԱ-ի աճի վրա, Պարսյանը եւս մեկ անգամ մատնանշել է օրինագծի պոպուլիստական բնույթը: Նա նշել է, որ նորամուծությունը որևէ էական ազդեցություն չի ունենա տնտեսության աճի վրա, հատկապես՝ աշխատանքի արտադրողականության կտրուկ աճի հարաբերականության վերաբերյալ մեծ և էական կասկածների ֆոնին: Իսկ աշխատուժի դեֆիցիտի ֆոնին շատ դժվար կլինի լրացնել առկա բացը։ "Սա հերթական պոպուլիստական քայլն է, որն, իբր, կոչված է մարդկանց ցույց տալու իշխանությունների հոգատարությունը քաղաքացիների վիճակի նկատմամբ, սակայն, գործնականում, այն էական ազդեցություն չի ունենա երկրի տնտեսության վրա", - ընդգծել է տնտեսագետը:

Հիշեցնենք, որ մարտի 3-ին ՀՀ Ազգային ժողովի աշխատանքի և սոցիալական հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Հերիքնազ Տիգրանյանի նախաձեռնությամբ տեղի է ունեցել քննարկում ' օրական աշխատաժամանակը 1 ժամով կրճատելու մասին օրինագծի վերաբերյալ: Հերիքնազ Տիգրանյանը կարևորել է գործընկերների հետ քննարկումը, որը հնարավորություն է տալիս լսել հակադիր կարծիքներ, ինչի արդյունքում հանրային քննարկման դրված, սակայն դեռևս Ազգային ժողովի քննարկմանը չներկայացված օրինագիծը կկատարելագործվի:

ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Նարեկ Մկրտչյանը նշել է, որ նախագծի նպատակն է բարձրացնել աշխատողների արտադրողականությունը և աշխատանքի արդյունավետությունը, ինչպես նաև աշխատանքային օրվա ընթացքում ընտանիքի և աշխատանքի հարաբերակցության բալանսի սահմանումը: Քննարկվող հիմնական հարցերն էին բնակչության մեկ շնչին բաժին ընկնող ՀՆԱ-ի վրա ազդեցության գնահատումը, գործատուներին ընտրության հնարավորության տրամադրումը, կարգավորման տարածումը միայն պետական հատվածի աշխատողների վրա, ազդեցությունը տնտեսության վրա և այլն: Գործադիր մարմնի ներկայացուցիչները միջազգային փորձի օրինակներով ներկայացրել են կոնկրետ երկրների հաջողված փորձի վրա հիմնված վիճակագրական և հետազոտական տվյալներ, որոնք ապացուցում են, որ աշխատաժամանակի կրճատումը դրական է ազդում ֆիզիկական և հոգեկան առողջության, ինչպես նաև աշխատողների աշխատանքի արտադրողականության և ՀՆԱ-ի աճի վրա:

Մինչդեռ, Հայաստանի գործատուների հանրապետական միության դիրքորոշումը բացասական է՝ ելնելով նորամուծության հնարավոր բացասական ազդեցությունից տնտեսության և գործատուների վրա:

Հերիքնազ Տիգրանյանն այս կապակցությամբ նշել է, որ այդ քննարկումը նախագծի վերաբերյալ հանդիպումների շարքում առաջինն էր, և առաջիկայում կլինեն ավելի լայն կազմով քննարկումներ, որոնք ուղղված կլինեն փաստացի տեղեկատվության հիման վրա նախագիծը հնարավորինս ընդունելի դարձնելուն՝ բոլոր շահագրգիռ կողմերի համար: