Հայաստանի խորհրդարանական ընդդիմությունը կոչ է արել ձեռնպահ մնալ անշարժ գույքի հարկի հետագա բարձրացումից, իշխանությունները մերժել են

Արմինֆո. Խորհրդարանական ընդդիմությունը Հայաստանի իշխանություններին առաջարկում է զերծ մնալ 2026 թվականի հունվարի 1-ից 200 միլիոն դրամից պակաս հարկման բազա ունեցող անշարժ գույքի համար անշարժ գույքի հարկի մոտ 30 տոկոսով հերթական ավելացումից: Կառավարությունը, մինչդեռ, գտնում է, որ տվյալ հարկատեսակի ներուժը՝ որպես համայնքային բյուջեների եկամուտների կարևոր աղբյուրի, գործնականում, չի օգտագործվում, ինչի առնչությամբ մարտի 13-ին մերժել է "Հայաստան" խմբակցության այդ առաջարկը:

Ինչպես ասվում է փաստաթղթի պարզաբանման մեջ, խորհրդարանական ընդդիմությունն առաջարկում է սահմանել, որ Հայաստանի Հանրապետության Հարկային օրենսգրքի 233-րդ հոդվածի 7-րդ մասով նախատեսված անշարժ գույքի հարկի հաշվարկման դրույքաչափերը՝ 2025 թվականի հաշվետու տարվա համար 75 տոկոսի եւ 2026 թվականի եւ դրան հաջորդող հաշվետու տարիների համար 100 տոկոսի չափով, կիրառվում են միայն 200 միլիոն դրամից ավելի հարկման բազա ունեցող անշարժ գույքի (բացառությամբ գյուղատնտեսական նշանակության հողերի) նկատմամբ:

Մինչև 200 միլիոն դրամ հարկման բազա ունեցող անշարժ գույքի համար 2025 թվականի հաշվետու տարվա և դրան հաջորդող հաշվետու տարիների համար անշարժ գույքի հարկի չափը հաշվարկվում է հարկի գումարի 75 տոկոսի չափով:

Ինչպես հայտարարել են "Հայաստան"-ում, արդեն հարկվում են սոցիալապես անապահով այն քաղաքացիները, որոնք ցածրարժեք բնակարանների կամ բնակելի տների սեփականատերեր են, որոնք նախկինում գույքահարկով չհարկվելու արտոնություն են ունեցել: Բացի այդ, նշվում է, որ օրինագծի ընդունման արդյունքում նախատեսվում է դադարեցնել ֆիզիկական անձանց համար անշարժ գույքի հարկային բեռի աճը, որը տարեցտարի զգալիորեն ավելանում է՝ 2021 թվականից ի վեր, ինչը հակասոցիալական և անարդար բնույթ է կրում և արդեն անտանելի է դարձել հատկապես խոցելի խավի քաղաքացիների համար: Այլ կերպ ասած՝ օրինագծի ընդունումը ենթադրում է օրենսդրական նորմի վերացում, որը նախատեսում է անշարժ գույքի հարկային բեռի հերթական ավելացում մոտ 30% - ով՝ 2026 թվականի հունվարի 1-ից։

Մինչդեռ, կառավարությունում նշում են, որ բարեփոխումների արդյունքում 2026 թվականին անշարժ գույքի հարկի ներուժը գնահատվում է 2026 թվականին կանխատեսվող ՀՆԱ - ի մոտ 0,35%, ինչը նշանակում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում անշարժ գույքի հարկային բեռը նախկինի պես մնում է համեմատաբար ցածր (Արժույթի միջազգային հիմնադրամի կողմից վարվող պետական ֆինանսների վիճակագրության համաձայն ՝ Հայաստանի Հանրապետությունում անշարժ գույքի հարկի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ նախկինում կազմել է 0,2%):

Նշվում է նաև, որ անշարժ գույքի հարկման համակարգի բարեփոխումների շրջանակներում իրականացվող աշխատանքների ընթացքում դիտարկվել և գնահատվել են հարկման մասշտաբների և դրույքաչափերի բազմաթիվ համակցություններ, որոնցից ընտրվել են հարկման տեսանկյունից առավել արդար և համաչափ հարկումն ապահովող տարբերակները: <Անշարժ գույքի հարկը գույքահարկ է, և հարկային պարտավորության չափը պետք է ուղղակիորեն կախված լինի գույքի արժեքից: Այսինքն, որպես հարկատեսակ, դրա չափը չպետք է կախված լինի այն անձի սոցիալական կամ այլ կարգավիճակից, որին պատկանում է գույքը:

Այդ առնչությամբ հաղորդում ենք, որ նախագծում ներկայացված առաջարկի նպատակը չի բխում անշարժ գույքի հարկի ընդհանուր տրամաբանությունից եւ սկզբունքներից", - հայտարարել են կառավարությունում ՝ մերժելով ընդդիմության նախաձեռնությունը։

Հիշեցնենք, որ 2021 թվականի հունվարի 1-ից Հայաստանի բնակիչները սկսել են մի քանի անգամ ավելի շատ գույքահարկ վճարել, քանի որ փոխվել է դրա հաշվարկման կարգը. այն հաշվարկվում է շուկայական կադաստրային արժեքին մոտեցված: Բացի այդ, 2021 թվականի հունվարի 1-ից անշարժ գույքի հարկը պարտադիր է դարձել բոլոր սեփականատերերի համար ՝ անկախ գույքի արժեքից։ Մինչ այդ մինչև 3 միլիոն դրամ (ավելի քան 6 հազար դոլար) արժողությամբ անշարժ գույքի սեփականատերերն ազատված էին հարկերից: Բացի այդ, եթե նախկինում հողամասերն ու շինությունները գնահատվում էին առանձին-առանձին (շենքերը ենթակա էին գույքահարկի, հողամասերը ՝ հողի հարկի), ապա այժմ գանձվում է միասնական գույքահարկ։

Իսկ դառը հաբը քաղցրացնելու համար կառավարությունը հայտարարել է, որ հարկային նորամուծության ներդրումը կյանքի կկոչվի փուլ առ փուլ՝ 6 տարվա ընթացքում։ Այսպես, 2021 թվականին քաղաքացիներից սկսել են գանձել նախատեսված հարկի  25%-ը, 2022 թվականին՝ 30% - ը, 2023 թվականին՝ 35%-ը, 2024 թվականին՝ 50% - ը, իսկ 2025 թվականին՝ 75% - ը, և, վերջապես, 2026 թվականից հարկն ամբողջությամբ պետք է վճարվի։ Նշվել է, որ, արդյունքում, անշարժ գույքի հարկի գանձման պոտենցիալը կաճի միջինը 4,3 անգամ ։ Իշխանությունների իսկ գնահատականներով՝ հարերի հավաքագրումը սկզբնական 9 մլրդ դրամից կաավելանա մինչեւ 40 մլրդ դրամ՝ արդեն հարկման նոր համակարգի ներդրման 4-րդ տարում, իսկ 2026 թվականից, երբ հարկի չափն ամբողջությամբ ուժի մեջ մտնի, ֆիսկալ էֆեկտը կկազմի տարեկան մինչև 37-38 մլրդ դրամ։ Նաև հաղորդվել է, որ, առնվազն, երկու տարին մեկ Կադաստրի կոմիտեն վերանայելու է Հայաստանում անշարժ գույքի գները, որպեսզի դրա հիման վրա որոշվի անշարժ գույքի հարկի չափը՝ տվյալ անշարժ գույքի համար: