Կառավարությունը մերժել է "Հայաստան" խմբակցության առաջարկը՝ սահմանել, որ նվազագույն կենսաթոշակը չի կարող պակաս լինել պարենային զամբյուղի ամսական արժեքից

Արմինֆո.  Հայաստանի կառավարությունը մարտի 13-ին մերժել է Ազգային ժողովի ընդդիմադիր "Հայաստան" խմբակցության առաջարկած սոցիալական բնույթի օրենսդրական հերթական նախաձեռնությունը: Վերջինս առաջարկում էր սահմանել, որ 2026 թվականի հունվարի 1-ից նվազագույն կենսաթոշակի չափը չի կարող պակաս լինել պարենային զամբյուղի ամսական արժեքից, իսկ աշխատանքային կենսաթոշակի միջին չափը չի կարող պակաս լինել սպառողական զամբյուղի ամսական արժեքից։

Ինչպես նշվում է փաստաթղթի պարզաբանման մեջ, "Պետական կենսաթոշակների մասին" օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին օրինագծով առաջարկվում է նաեւ կարգավորել առանձին հարաբերություններ, որոնք կապված են պարենային եւ սպառողական զամբյուղների արժեքի որոշման հետ ' օրենքների պահպանումն ապահովելու նպատակով, կառավարությանը վերապահել աշխատանքային կենսաթոշակի միջին չափի հաշվարկման կարգը սահմանելու իրավասություն:

Ինչպես նշել են նախաձեռնության հեղինակները, նախագծի նպատակն է ապահովել համեմատաբար բարեկեցիկ կյանք տարեցների, հաշմանդամների և կերակրողին կորցրած անձանց համար ՝ բարձրացնելով կենսաթոշակային քաղաքականության կանխատեսելիությունը:

Ի պատասխան՝ ՀՀ կառավարությունում հիշեցրել են, որ իրենց 2021-2026 թվականների գործունեության ծրագրի շրջանակներում ռազմավարական նպատակ է դրված ՝ մինչև 2026 թվականը միջոցներ ձեռնարկել նվազագույն և միջին կենսաթոշակի չափերը, համապատասխանաբար, պարենային և սպառողական զամբյուղների արժեքին հավասարեցնելու ուղղությամբ։ Նշվում է, որ կենսաթոշակի նվազագույն չափը 2023 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ արդեն գերազանցել է Համաշխարհային բանկի որդեգրած մեթոդաբանությամբ հաշվարկված պարենային զամբյուղի արժեքը։ Աշխատանքային կենսաթոշակի միջին չափի բարձրացման վերաբերյալ տեղեկացվում է, որ 2025 թվականի համար կենսաթոշակների բարձրացում չի նախատեսվում, սակայն կշարունակվի կենսաթոշակառուներին 2022 թվականին սկսված անկանխիկ վճարումների վերադարձների տրամադրումը, որոնց առավելագույն չափը սահմանվել է ամսական 12% և 6000 դրամ ՝ 2024 թվականի սեպտեմբերի 1-ից սկսած 10% - ի փոխարեն և 5000 դրամ ՝ 2024 թվականի սեպտեմբերի 1-ից սկսած ։ 2025թ. հունվարին կատարված անկանխիկ գործարքների հետվճարի միջին գումարը կազմել է 3853 դրամ:

<Ինչ վերաբերում է պարենային և սպառողական զամբյուղների արժեքի համահարթեցման նպատակով մինչև 2026 թվականը նվազագույն կենսաթոշակի և միջին աշխատանքային կենսաթոշակի օրենսդրական ամրագրման առաջարկին, ապա տեղեկացնում ենք, որ նշված զամբյուղների ձևավորման վրա ազդում են բազմաթիվ և փոփոխական գործոններ, այդ թվում ՝ կախված երկրի սոցիալ-տնտեսական վիճակից: Ուստի օրենքի մեջ նման դրույթի ամրագրումն անընդունելի է բյուջեի կատարման տեսանկյունից ՝ ելնելով արդեն իսկ ներկայացված հիմնավորումներից ։ Այնուամենայնիվ, կառավարությունը դիտարկում է կենսաթոշակների ամենամյա բարձրացման հարցը' ելնելով հարկաբյուջետային եւ բյուջետային հնարավորություններից", - նշել են կառավարությունում, հավելելով, որ նախագծի ընդունումը կհանգեցնի Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեից լրացուցիչ ծախսերի հատկացման անհրաժեշտությանը, որոնց չափը հնարավոր չէ գնահատել համապատասխան տեղեկատվության բացակայության պատճառով:

Միջին ամսական կենսաթոշակի օրենսդրական շեմ սահմանելու նպատակահարմարության վերաբերյալ ՀՀ իշխանությունները հայտարարել են, որ միջին ամսական կենսաթոշակի չափը կարող է լինել որոշակի իրավիճակի ցուցիչ, գործողությունների ուղենիշ, բայց ոչ օրենքով տրամադրվող երաշխիք:

"Ելնելով վերոգրյալից" Պետական կենսաթոշակների մասին "օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին" օրինագծերի փաթեթի ընդունումը նպատակահարմար չէ, եւ առաջարկվում է այն հանել շրջանառությունից", - հայտարարել են Հայաստանի կառավարությունում:

Նշենք, որ ԱԺ նիստից մեկ ամիս առաջ "Հայաստան" դաշինքի պատգամավոր Թադևոս Ավետիսյանը հայտարարել էր, որ Հայաստանում նվազագույն սպառողական զամբյուղի արժեքը գերազանցել է նվազագույն աշխատավարձի չափը ։ Ավելին, ըստ նրա, նվազագույն սպառողական զամբյուղը գերազանցում է միջին կենսաթոշակը 1,75 անգամ, իսկ նվազագույն՝ ավելի քան երկու անգամ: Դա, ըստ պատգամավորի, ցույց է տալիս Հայաստանի կառավարության վարած սոցիալական քաղաքականության սնանկությունը։

Հանրապետության վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով ՝ 2024 թվականի դեկտեմբերին ոչ պաշտոնապես հաշվարկվող նվազագույն սպառողական զամբյուղի ծավալը մեկ անձի համար կազմել է ամսական 75 811 դրամ (190 դոլար), մինչդեռ, 2023 թվականից օրենքով սահմանված նվազագույն աշխատավարձը մնում է 75 000 դրամ ։ Համեմատության համար նշենք, որ միջին կենսաթոշակը կազմում է մոտ 43 000 դրամ, իսկ նվազագույնը ՝ 36 000 դրամ ։ Այս զամբյուղը ներառում է ոչ միայն սննդամթերք, այլև ոչ պարենային ապրանքներ և ծառայություններ, որոնց արժեքը հաշվարկվում է պայմանականորեն (պարենային զամբյուղի գինը բազմապատկվում է 1,85-ով): Այնուամենայնիվ, քանի որ հաշվարկը մնում է ոչ պաշտոնական, կառավարությունը պարտավոր չէ դրա հիման վրա ինդեքսավորել կենսաթոշակներն ու աշխատավարձերը: Մինչդեռ, դեռևս 2004 թվականին ընդունված օրենքի համաձայն, կառավարությունը պետք է այդ հաշվարկներին պաշտոնական կարգավիճակ տար, սակայն դա այդպես էլ տեղի չունեցավ ։