Հայաստանի պետական պարտքը գերազանցել է 13 մլրդ դոլարը

Արմինֆո. 2025 թվականի երկու ամսում Հայաստանի պետական պարտքը դոլարային արտահայտությամբ աճել է մոտ 186 մլն դոլարով՝ 2024 թվականի վերջի 12 մլրդ 842.2 մլն դոլարից մինչեւ 13 մլրդ 027.8 մլն դոլար։ Դրամային համարժեքով ցուցանիշն ավելացել է 5 տրլն 092.7 մլրդ դրամից մինչեւ 5 տրլն 123.3 մլրդ դրամ։

Մասնավորապես, ըստ Ֆինանսների նախարարության տվյալների, ամերիկյան արժույթով կառավարության պարտքը 12 մլրդ 338.2 մլն դոլարից (396,56 դրամ/1դոլար) աճել է մինչև 12 մլրդ 524,1 մլն դոլար, իսկ դրամով՝ 4 տրլն 892,8 մլրդ դրամից մինչև 4 տրլն 925,2 մլրդ: ԱՄՆ դոլարի հաշվարկային փոխարժեքը կազմել է 393,26 դրամ մեկ դոլարի դիմաց։

Ֆիքսված տոկոսադրույքով ներգրավվել է կառավարության պարտքի 84,9%-ը (84,4% ՝ 2024-ի վերջին) ։

Ընդ որում, արտաքին պարտքը (միջազգային կազմակերպությունների եւ օտարերկրյա պետությունների հանդեպ Հայաստանի պարտքային պարտավորությունները, եվրապարտատոմսերի թողարկումից ստացված միջոցները) կրճատվել է ինչպես դոլարով, այնպես էլ ազգային արժույթով. դոլարային արտահայտությամբ՝ 5 մլրդ 590.1 մլն դոլարից մինչեւ 5 մլրդ 849.7 մլն դոլար, դրամային արտահայտությամբ՝ 2 տրլն 359.6 մլրդ դրամից մինչեւ 2 տրլն 300.5 մլրդ դրամ:

Ներքին պարտքն աճել է ինչպես դոլարով՝ 6 մլրդ 388.1 մլն դոլարից հասնելով 6 մլրդ 674.4 մլն դոլարի, այնպես էլ ազգային արժույթով՝ 2 տրլն 533.3 մլրդ դրամից հասնելով 2 տրլն 624.8 մլրդ դրամի։  Միաժամանակ, ԿԲ պարտքը նվազել է. դոլարով՝ 504 մլն դոլարից մինչև 503,7 մլն դոլար, դրամով՝ 199,9 մլրդ դրամից մինչև 198,1 մլրդ դրամ։  Պետական երաշխիքով տրամադրված վարկերը 65,2 մլն դոլարից նվազել են մինչև 64,3 մլն դոլար:

2025 թվականի փետրվարի վերջին կառավարության պարտքի կառուցվածքում ներքին պարտքի տեսակարար կշիռը 51.8%-ից (2024 թվականի վերջին) աճել է մինչև 53.3%, իսկ դրամային պարտքը՝ 50.8% - ից մինչև 51.9%:

Պարտքը ենթակա է վճարման

2025 թվականի հունվար-փետրվարին զուտ փոխառությունների հաշվին բյուջեի պակասուրդի ֆինանսավորման ծավալը կազմել է 43 մլրդ դրամ (399,9 մլրդ դրամ ամբողջ 2024 թվականի համար, իսկ 2025 թվականի տարեկան ծրագիրը կազմում է 649,2 մլրդ դրամ)։  69,9 մլրդ դրամ ներգրավվել է ներքին աղբյուրներից (պետական գանձապետական պարտատոմսերի տեղաբաշխումից զուտ մուտքեր), 26,9 մլրդ դրամ՝ արտաքին աղբյուրներից, համապատասխանաբար, 291,4 մլրդ դրամ և 357,8 մլրդ դրամ տարեկան ծրագրով: Կառավարության պարտքի սպասարկմանը (տոկոսադրույքների վճարմանը) ուղղվել է 18,6 մլրդ դրամ ՝ ողջ 2025 թվականի համար նախատեսված 391,4 մլրդ դրամից (2024 թվականին ՝ 313.6 մլրդ դրամ)։

Հայաստանի վարկատուները

Հայաստանի կառավարության ամենախոշոր վարկատուն մնում է Համաշխարհային բանկը. Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկին և Զարգացման միջազգային ասոցիացիային բաժին է ընկնում ՀՀ արտաքին վարկերի 37.7% - ը: Երկրորդ խոշոր վարկատուն Ասիական զարգացման բանկն է ՝ 21.5%, երրորդ տեղում Եվրասիական զարգացման բանկն է՝ 8.5%, որին հաջորդում են Արժույթի միջազգային հիմնադրամը ՝ 2.7%, և Եվրոպական ներդրումային բանկը՝ 3.1%: ԵՄ - ից արտաքին վարկերը արտաքին պարտքի կառուցվածքում կազմել են 1.5%, Գյուղատնտեսության զարգացման միջազգային հիմնադրամից ՝ 1%, ՕՊԵԿ  Միջազգային զարգացման հիմնադրամից՝ 3%, ՎԶԵԲ - ից՝ 0.9%:  Խոշոր վարկատու երկրների շարքում առաջին տեղում ՌԴ - ն է՝ 5% (6.2% ՝ 2023 թվականի վերջին և 5.3% ՝ 2024 թվականին), ԳԴՀ՝ 4.6%, Ճապոնիան՝ 2.8%, Ֆրանսիան՝ 6.8%, Չինաստանը՝ 0.3%, իսկ ԱՄՆ-ն ՝ կառավարության արտաքին պարտքի ընդամենը 0.2%։

Ֆինանսական իշխանությունների կանխատեսումները

Ֆինանսների նախարարության տվյալներով՝ 2024 թվականին Հայաստանը պետական պարտքն ավելացրել է 6,2 տոկոսով կամ 997 մլն դոլարով՝ մինչեւ 12 մլրդ 842.2 մլն դոլար (2023 թվականի վերջի 11 մլրդ 845.4 մլն դոլարից)։  Դրամային համարժեքով ցուցանիշը 4 տրլն 794.9 մլրդ-ից հասել է 5 տրլն 092.7 մլրդ-ի։

"ՀՀ 2024թ. պետական բյուջեի մասին" օրենքի համաձայն՝ պետական պարտքը տարեվերջին կկազմի 6 տրլն 159 մլրդ դրամ կամ ՀՆԱ-ի 56.5% - ը։ Կառավարության պարտքը սպասվում է 5 տրլն 910.4 մլրդ դրամի չափով (13 մլրդ 963.1 մլն դոլար) կամ ՀՆԱ-ի 54.3% - ը։  2025 թվականին միայն կառավարության պարտքի մարման և սպասարկման համար կպահանջվի 1 տրլն 117.1 մլրդ դրամ, որից 723 մլրդ դրամը՝ մարման գծով, 394.1 մլրդ դրամը ՝ տոկոսավճարների գծով։  Կառավարության պարտքի սպասարկմանը կուղղվի ՀՆԱ-ի 3.6% - ը։