ԱՄՀ-ը 2025 թվականի հունիսին, հավանաբար, Հայաստանին կտրամադրի stand-by 25 միլիոն դոլարի վարկի հասանելիություն

Արմինֆո. Արժույթի միջազգային հիմնադրամը 2025 թվականի հունիսին SBA հինգերորդ ամփոփման արդյուքնում մտադիր է Հայաստանին տրամադրել stand-by 25 միլիոն դոլարի վարկի հասանելիություն (18,4 միլիոն SDR), ինչի արդյունքում հասանելիության ընդհանուր գումարը կկազմի 149,9 միլիոն դոլար (110,4 միլիոն SDR)՝ պահուստային վարկի շուրջ համաձայնագրի (SBA - Stand-By Arrangement) գործողության պահից ի վեր: Այդ մասին նշվում Է ԱՄՀ հաղորդագրության մեջ, որտեղ նշված է Հայաստանի ՀՆԱ աճի կանխատեսումը 2025 թվականի համար  տեմպերի դանդաղմամբ մինչև 4,5% (2024 թվականի փաստացի 5,9% - ից)։

Այդ հաղորդագրության մեջ ասվում է, որ ԱՄՀ-ի եւ Հայաստանի իշխանությունների ներկայացուցիչները հինգերորդ ամփոփման շուրջ պայմանավորվածություն են ձեռք բերել պահուստային վարկի (SBA) եռամյա համաձայնագրի շրջանակներում, որը դիտարկվում է որպես կանխարգելիչ միջոց: SBA նպատակ ունի աջակցել կառավարության քաղաքականության և բարեփոխումների ծրագրին' մակրոտնտեսական կայունությունը պահպանելու և կայուն և ներառական աճը խթանելու համար: ԱՄՀ-ն գտնում է, որ Հայաստանում տնտեսական ակտիվությունը շարունակում է բարձր մնալ, իսկ 2025 թվականի համար կանխատեսվող աճի արգելակումը պայմանավորված է թուլացող արտաքին աճի գործոնների շարունակմամբ               ՝ աճող գլոբալ անորոշության ֆոնին:

ԱՄՀ-ն ընդգծում է. "Քաղաքականության առաջնահերթությունները ներառում են տնտեսական կայունության բարձրացում, հարկային մուտքերի հետագա մոբիլիզացում և ծախսերի առաջնահերթություն ՝ պարտքի չափավոր մակարդակը պահպանելու համար, ինստիտուցիոնալ շրջանակի ամրապնդում և կառուցվածքային բարեփոխումների շարունակություն՝ աշխատանքի արտադրողականության բարձրացման, առևտրի դիվերսիֆիկացման ուժեղացման և ընդհանուր գործարար միջավայրի բարելավման համար":

Հաղորդագրության մեջ նշվում է, որ Արժույթի միջազգային հիմնադրամի ներկայացուցիչները ՝ Իվա Պետրովայի գլխավորությամբ, 2025 թվականի մարտի 31-ից մինչեւ ապրիլի 10-ը այցելել են Երևան ՝ SBA համաձայնագրի շրջանակներում հինգերորդ ամփոփման շուրջ քննարկումներ անցկացնելու նպատակով ։ "ԱՄՀ-ի թիմը և Հայաստանի իշխանությունները քաղաքականության վերաբերյալ պայմանավորվածություն են ձեռք բերել SBA եռամյա ծրագրի շրջանակներում հինգերորդ ամփոփումն ավարտելու համար, որն աջակցում է Հայաստանի տնտեսական բարեփոխումների ծրագրին ։ Համաձայնագիրը ենթակա է հաստատման ԱՄՀ գործադիր խորհրդի կողմից, և քննարկումը նախատեսվում է ս. թ. հունիսին: Այդ հաստատումը թույլ կտա հասանելիություն ստանալ գործել stand-By-ի հերթական վարկին (18.4 միլիոն SDR) և հասանելի ընդհանուր գումարը կավելացնի մինչև 110,4 միլիոն SDR":

Պետրովան կարծում է, որ Հայաստանի տնտեսական ակտիվությունը մնում է կայուն ՝ 2024 թվականին ՀՆԱ-ի 5,9% իրական աճով, որը պայմանավորված է կայուն սպառմամբ և ներդրումներով ։ "Զբաղվածության աճը եղել է կայուն, իսկ գնաճը մնացել է զուսպ՝ 2025թ. մարտին աստիճանաբար բարձրանալով մինչև տարեկան 3,3% ՝  համապատասխանելով սպասումները։ Ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտը 2024 թվականին փոքր-ինչ աճել է, հասնելով ՀՆԱ-ի 3,9% - ի, քանի որ առևտրից, զբոսաշրջությունից և դրամական փոխանցումներից միջոցների ներհոսքը շարունակում է դանդաղել: 2024 թվականի բյուջեի պակասուրդը սահմանափակ էր ՝ կազմելով ՀՆԱ-ի 3,7% - ը, ինչը թույլ տվեց պահպանել պետական պարտքը չափավոր մակարդակում ՝ ՀՆԱ-ի 48,3%։ Բանկային համակարգն ունի բարձր շահութաբերություն եւ կապիտալի եւ իրացվելիության ուժեղ բուֆերներ", - նշել է Պետրովան։

Նա, վկայակոչելով ԱՄՀ-ի սպասումները, նշել է, որ ՀՆԱ-ի իրական աճը կմնա, ընդհանուր առմամբ, ուժեղ, բայց կվերադառնա իր ներուժին՝ 4,5 տոկոս 2025 թվականին՝ առևտրի և ծառայությունների կարգավորմանը համապատասսխան: ԱՄՀ-ի կանխատեսմամբ ՝ գնաճը մինչև 2025 թվականի վերջը կպահպանվի թիրախակային նշաձողի մոտ (3%, + / - 1 տ.կ. - խմբ.): Այս կանխատեսման ռիսկերը բխում են աննախադեպ անորոշությունից, որը կապված է շարունակվող գլոբալ առևտրային լարվածության և առևտրային գործընկերների աճի հնարավոր դանդաղման հետ: Տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքական տեղաշարժերը, որոնք կարող են հանգեցնել վերջին կապիտալի ներհոսքի վերացմանը և փոխարժեքի անկայունությանը, նույնպես ազդում են կանխատեսման վրա:

Պետրովան հավելել է. "Իշխանությունների ծախսերի առաջիկա միջնաժամկետ կառուցվածքն ուղղված է մակրո-ֆիսկալ կայունության պահպանմանը՝ Հայաստանի զարգացման կարիքների աջակցությամբ ։ Այս համատեքստում 2025 թվականի բյուջեի պակասուրդի թիրախային ցուցանիշը՝ ՀՆԱ-ի 5,5% - ի չափով, նպատակահարմար է ՝ հաշվի առնելով ծախսերի առաջնահերթ կարիքները, ներառյալ ազգային անվտանգությունը, փախստականների ինտեգրումը և ենթակառուցվածքների զարգացումը: Այնուամենայնիվ, ծախսերի ճնշման աճի հետ մեկտեղ, ֆիսկալ տարածքի ստեղծումը, միաժամանակ ապահովելով աստիճանական ֆիսկալ համախմբում, կպահանջի ծախսերի առաջնահերթության մանրակրկիտ սահմանում, նոր ներդրված հարկային քաղաքականության իրականացում և եկամուտների կառավարման հետագա ջանքեր: Միջնաժամկետ բյուջետային պլանավորման ամրապնդմանն ուղղված բարեփոխումները, պետական ֆինանսների կառավարման կատարելագործումը, այդ թվում ՝ ֆիսկալ ռիսկերի հուսալի կառավարման, թափանցիկության և կառավարման միջոցով, ինչպես նաև պետական ներդրումների կառավարման կառուցվածքի ամրապնդումը, շարունակում են կարևոր նշանակություն ունենալ բյուջետային կայունության պահպանման համար:

ՀԿԲ քաղաքականության առնչությամբ Պետրովան նշել է. "Զսպված գնաճային ճնշման և ֆիքսված գնաճային սպասումների ֆոնին ընթացիկ դրամավարկային քաղաքականությունը նպատակահարմար է ։ Զգալի անորոշության պատճառով ՀՀ Կենտրոնական բանկը (ԿԲ) պետք է շարունակի ուշադիր հետևել տնտեսական զարգացումներին և գնաճային սպասումներին և պատրաստ լինի ճշգրտել հիմնական տոկոսադրույքը, եթե գնաճային սպասումները շեղվեն թիրախային նշաձողից: Ճկուն փոխարժեքը շարունակում է մնալ հիմնական ամորտիզատորը, և ողջունելի է իշխանությունների՝ առողջ միջազգային պահուստային բուֆերների պահպանման հանձնառությունը: ԿԲ - ն շարունակում է ուշադիր հետևել ֆինանսական հատվածի ռիսկերին և կատարելագործել իր վերահսկողական գործիքակազմն ու հնարավորությունները":

Եզրափակելով խոսքը  նա ընդգծել է. "Կառուցվածքային բարեփոխումների ջանքերը պետք է հետագայում ևս ամրապնդեն տնտեսական կայունությունը և նպաստեն ներառական աճին: Բնակչության խոցելի խավերի շրջանում աշխատուժի ներգրավվածության ընդլայնման, երկրի արտահանման զամբյուղի և շուկաների դիվերսիֆիկացման խթանման, ինչպես նաև կորպորատիվ թափանցիկության և ֆինանսավորման հասանելիության բարձրացման իշխանությունների ծրագրերը ողջունելի են: Այս նպատակներին հասնելը պահանջում է զբաղվածության և արտահանման ռազմավարությունների ժամանակին և արդյունավետ իրականացում, կառավարման բարեփոխումների առաջնահերթություն և անվճարունակության շրջանակի արդիականացում ՝ որակյալ ներդրումներին աջակցելու համար":

Հիշեցնենք, որ 2024թ. դեկտեմբերի կեսերին ԱՄՀ գործադիր խորհուրդը SBA 4-րդ ամփոփման արդյունքում հավանություն Է տվել Հայաստանին stand-by վարկի տրամադրրմանը՝ 18,4 միլիոն SDR չափով (մոտ 24,12 միլիոն դոլար), ինչի արդյունքում հասանելիության  ընդհանուր մեծությունը հասել է 92 միլիոն SDR (մոտ 120,59 միլիոն դոլար):

Հայաստանի պահուստային վարկավորման եռամյա այս ծրագիրը  (precautionary Stand-By Arrangement - SBA)` 128.8 մլն SDR-ի չափով, Արժույթի միջազգային հիմնադրամը հաստատել է 2022թ. դեկտեմբերի 13-ին ՝ միանգամից բացելով 18.4 մլն SDR-ի հասանելիություն՝ վեց կիսամյակային ամփոփիչ ստուգումներից հետո մնացած գումարը տրամադրելու պայմանով ։