Հայաստանում մտածում են զբոսավարների եւ ուղեկցորդների պատրաստման միասնական ստանդարտի ներդրման շուրջ

Արմինֆո.  ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության Զբոսաշրջության կոմիտեն մշակել է «Զբոսավարների և ուղեկցորդների որակավորման պահանջների, որակավորման ընթացակարգերի, վերապատրաստման ծրագրի, կարգի, պարբերականության, ժամկետների, մասնագիտացման ուղղությունների մասին» որոշման նախագիծ որոշման նախագիծ, որը նախատեսում է որակավորման երեք հիմնական ընթացակարգերի ներդրում ՝ պարզեցված, արագացված և սովորական: Նման մոտեցումը, ինչպես կարծում են իրավական ակտերի միասնական պորտալում հրապարակված օրինագծի հեղինակները, թույլ կտա ինչպես փորձառու էքսկուրսավարներին, այնպես էլ սկսնակներին անցնել համապատասխան որակավորման գործընթաց ՝ իրենց փորձին և պատրաստվածության մակարդակին համապատասխան:

Ինչպես ասվում է փաստաթղթի հիմնավորման մեջ, ՀՀ-ում զբոսավարների և ուղեկցորդների գործունեության դաշտը ներկայումս կարգավորված չէ՝ չկան հստակ պահանջներ, կանոններ կամ վերահսկողական մեխանիզմներ: Այդ բացը հանգեցնում է ոլորտում մասնագիտական որակների և փորձի անհավասար մրցակցային պայմանների ձևավորմանը, ինչը բացասաբար է ազդում ծառայությունների որակի և սպառողների վստահության վրա:

Ոլորտի առջև ծառացած խնդիրներից է նաև՝ ՀՀ-ում զբոսաշրջային ծառայություններ մատուցող օտարազգի զբոսավարների անխոչընդոտ գործունեության հնարավությունը։ Վերջիններս, լիարժեք չտիրապետելով Հայաստանի և հայկական զբոսաշրջային արդյունքի վերաբերյալ տեղեկատվությանը, տեղաբնակների սովորույթներին, հասարակական և կրոնական ծիսակատարություններին, վարքագծի կանոններին, մշակութային, հնագիտական, ճարտարապետական, պատմական և բնական արժեքներին, ապահովագրությանը և զբոսաշրջային ծառայությունների տրամադրման պայմաններին, ՀՀ ժամանած զոսաշրջիկներին ներկայացնում են ոչ ճշգրիտ կամ աղավաղված տեղեկատվություն։

Այսպիսով, օտարազգի զբոսավարների կողմից մշակութային ժառանգության ոչ ճշգրիտ կամ աղավաղված ներկայացումը կարող է հանգեցնել ոչ միայն տեղեկատվական խեղաթյուրումների, այլև մեր ազգային ինքնության և մշակութային անվտանգության սպառնալիքների։

Միջազգային փորձը հավաստում է, որ զբոսավարների և ուղեկցորդների ծառայությունների որակի ապահովման լավագույն տարբերակը վերջիններիս գործունեության կարգավորումն է: Շատ երկրներում զբոսավարների և ուղեկցորդների գործունեությունը լիցենզավորվում է, մի շարք երկրներում՝ որակավորում, նաև՝ վերապատրաստման և ատեստավորման պահանջներ են ընդունված:

Հայաստանում գործում են բազմաթիվ ընկերություններ որոնք կազմակերպում են զբոսավարների պատրաստման և վերապատրաստման դասընթացներ՝ արդյունքում շնորհելով որակավորման վկայականներ։ Սակայն, ներկայումս չունենք որևէ միասնական կրթական ծրագիր՝ նվազագույն գիտելիքների և հմտությունների պահանջով:

1. «Նախագծի նպատակն է բարձրացնել զբոսավարների և ուղեկցորդների մասնագիտական որակը, ապահովել զբոսաշրջիկների անվտանգությունն ու տեղեկատվական անվտանգությունը, ինչպես նաև նպաստել ոլորտի զարգացմանը։

Նախագծի ընդունման պարագայում հնարավորություն կընձեռվի ապահովել միասնական ծրագրով զբոսավարների և ուղեկցորդների վերապատրաստումը, ինչպես նաև Հայաստանի և հայկական զբոսաշրջային արդյունքի մասին ճշգրիտ և ամբողջական տեղեկատվության տրամադրումն ու զբոսաշրջիկների անվտանգությունը։

Միևնույն ժամանակ, պարտադիր վերապատրաստման և որակավորման համակարգի ներդրումը կնպաստի շուկայում առողջ մրցակցային միջավայրի ձևավորմանը», - ասվում է փաստաթղթում։

Վիճակագրական տվյալների համաձայն ՝ 2023 թվականին ներգնա զբոսաշրջային այցելությունների թիվը կազմել է ավելի քան 2,3 միլիոն մարդ ՝ 2022 թվականի համեմատ աճելով մոտ 39 տոկոսով (1 665,7 հազար զբոսաշրջիկ) ։ Զբոսաշրջային այցելությունների ընդհանուր թիվը 2024 թվականին կազմել է 2 208 179, ինչը 4,7 տոկոսով պակաս է 2023 թվականի ցուցանիշից ։ Բացի այդ, եթե 2024 թվականին արձանագրված ներգնա զբոսաշրջային այցելությունների թիվը հունվար - մարտին կազմել է 435 775 զբոսաշրջիկ, ապա 2025 թվականի նույն ժամանակահատվածում այն նվազել է մոտ 12,08% - ով ՝ հասնելով 383 127 զբոսաշրջիկի ։