Ֆինանսների նախարար. 2025 թվականին եւ առաջիկա տարիներին Հայաստանը կընթանա ներքին պարտքի աստիճանական կրճատման ճանապարհով.

Արմինֆո.2025 թվականին և առաջիկա տարիներին մենք աստիճանաբար կնվազեցնենք ներքին պարտքի աճի տեմպերը կառավարության ընդհանուր պարտքի մեջ։ Այս մասին հունիսի 17-ին ԱԺ ամբիոնից հայտարարել է ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը՝ պատասխանելով "Քաղաքացիական պայմանագիր" խմբակցության պատգամավոր, ԱԺ մշտական հանձնաժողովի փոխնախագահ Բաբկեն Թունյանի հարցին։

"Մեզ քննադատում են այն բանի համար, որ ներքին պարտքի ավելացմանը, պետական պարտատոմսերի թողարկմանը զուգահեռ նվազում է բանկերի, կենսաթոշակային հիմնադրամների՝ երկրի իրական տնտեսության մեջ ներդրումներ կատարելու մոտիվացումը։ Այսինքն, կենսաթոշակային հիմնադրամի համար ավելի հեշտ և շահավետ է պետական պարտատոմս ձեռք բերել՝ երաշխավորված գնով և բարձր տոկոսադրույքով, քան մասնավոր բիզնեսի պարտատոմսերում ներդրումներ կատարել, նույնը՝ բանկերի դեպքում։ Այս առումով՝ արդյոք դեմոտիվացիոն ինդիկատոր չէ ներքին պարտքի ավելացման վրա շեշտադրումը", - հարցրել է Բաբկեն Թունյանը։

Նախարարի խոսքով ՝ երկրի ֆինանսական իշխանությունները պետք է գնահատեն, թե արդյոք "իրենց վրա չեն քաշում ծածկոցը"՝ դրանով իսկ զրկելով տնտեսությանն անհրաժեշտ ֆինանսավորումից։ Այս փուլում Ֆինանսների նախարարությունը 2026-2028 թվականների միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրում արդեն արձանագրել է ներքին պարտքը 2024 թվականի արդյունքներով 51,8%-ից ընթացիկ տարում մինչեւ 50% իջեցնելու նպատակ, այնուհետև 2026-2028 թվականներին՝ 49,7%, 49,3% և 48,1%:

Ինչպես նշել է ֆինանսների նախարարը, վերջին երկու տարիներին Հայաստանը հետեւողականորեն ավելացրել է ներքին պարտքը, այդ թվում՝ նաեւ այն պատճառով, որ "երկրում ձեւավորվել էր հսկայական իրացվելիություն, եւ շուկային գործիքակազմ առաջարկելու անհրաժեշտություն կար, այլապես նրանք կգնային եւ ներդրումներ կկատարեին այլ վայրում": Նույն ժամանակահատվածում դեֆիցիտի մեծ մասը ֆինանսավորվել է ներքին պարտքի թողարկման միջոցով, հավելել է նա։

Հիշեցնենք, որ դեռևս 2023 թվականի հունիսին, երբ ներքին պարտքի աճը կառավարության պարտքի ընդհանուր ծավալում նոր թափ էր հավաքում, ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում Հայաստանի ֆինանսների նախկին նախարար, պետական ֆինանսների կառավարման գծով միջազգային խորհրդատու Վարդան Արամյանը նշել էր, որ տարեկան կտրվածքով թողարկվող ներքին պարտքը, ինչպես և ցանկացած դեղամիջոց մեծ չափաբաժիններով կարող է վնասել օրգանիզմին եւ, ի վերջո, հանգեցնել հիվանդությունների։ Վարդան Արամյանը հիշեցրել էր, այսպես կոչված, "դուրս մղման էֆեկտի" մասին, երբ պետությունը, չափազանց շատ միջոցներ փոխառելով երկրի ներսում, համեմատաբար ավելի քիչ միջոցներ է թողնում մասնավոր հատվածի համար, դրանով իսկ դուրս մղելով ներդրումները, փաստորեն, տնտեսությանը զրկելով տասնյակ միլիարդավոր դրամների պոտենցիալ ներդրումներից։ Բացի այդ, հայրենական ընկերությունների մեծ մասը, օբյեկտիվ պատճառներով, սահմանափակված են արտասահմանյան վարկային ռեսուրսներ մուտք գործելու հնարավորություններում, և նրանք ի վիճակի են վարկեր վերցնել միայն երկրի ներսում: "Բանկերն ավելի պատրաստակամ են նույն տոկոսներով փոխառություններ տրամադրել զրոյական ռիսկով պետությանը, ինչի պատճառով կառավարությունը, թեկուզ անուղղակիորեն, նպաստում է մասնավոր հատվածից ներդրումների դուրս մղմանը, եւ երկիրը զրկում է աճի եւս մեկ աղբյուրից", - պարզաբանել էր Արամյանը: