Հայաստանի պետբյուջեի կատարողականն էապես շեղվել է ծրագրից. մեկ քառորդով թերակատարվել են կապիտալ ծախսերը. «Լույս» հիմնադրամ

Արմինֆո.  Տնտեսական ներուժի նվազմամբ հղի կապիտալ ծախսերի քրոնիկ թերակատարումը շարունակվում է։ Նման եզրակացության են հանգել "Լույս" հիմնադրամի փորձագետները՝ վերլուծելով Հայաստանի տնտեսության սոցիալ-տնտեսական զարգացումն առաջին կիսամյակում։

Մասնավորապես, ըստ վերլուծության, տարեսկզբի ցածր աճի համեմատ՝ 2025 թվականի մայիսից սկսած տնտեսական ակտիվության աճի տեմպերն արագացել են, հիմնականում, բազայի էֆեկտի հաշվին։ Թեեւ հունիսին ցուցանիշը փոքր-ինչ դանդաղել է մայիսի համեմատ, տնտեսական ակտիվության կուտակային ինդեքսը հունվար-հունիսին շարունակել է արագանալ, հասնելով 6,3 տոկոսի՝ հունվար-մայիսի 5,7 տոկոսի համեմատ: Աճի տեմպերի արագացումը պայմանավորված է, հիմնականում, արդյունաբերության անկման մեղմմամբ։

Ընդ որում, ինչպես նշել են տնտեսագետները, արտահանման ցուցանիշները մնում են բավական ցածր մակարդակում։ Արտահանման անկման տեմպերը փոքր-ինչ մեղմացել են, բայց մնում են բավականին խորը մակարդակի վրա։ 2025 թվականի հունվար-հունիս ամիսներին կուտակային անկումը կազմել է 52,8 տոկոս ։ Անկման նման զգալի ծավալները պայմանավորված են, հիմնականում, ոսկու վերաարտահանման ծավալների չեզոքացմամբ։ Այնուամենայնիվ, նույնիսկ, հաշվի առնելով արտահանման ցուցանիշների ճշգրտումն այս առումով, աճը կկազմի ընդամենը 1,1 տոկոս, ինչը բավականին ցածր է և վկայում է վերջին տարիներին արտահանման ներուժի կորստի մասին:

Պետական բյուջեի կատարողականը էականորեն շեղվել է ծրագրից։ Թեև բյուջեի եկամուտների փաստացի ցուցանիշները գերակատարվել են ծրագրի համեմատ, ծախսերն էականորեն թերակատարվել են (240.2 մլրդ դրամով կամ 14.0% - ով): Ինչպես և պետք էր սպասել, թերակատարման զգալի մասը (շուրջ 101,7 մլրդ դրամ) բաժին է ընկնում կապիտալ ծախսերին։

«Կառավարությունը շեղվում է նախանշված քաղաքականությունից, ինչը, բնականաբար, կարող է էական բացասական տնտեսական հետևանքներ ունենալ: Կապիտալ ծախսերի թերակատարումը (շուրջ 25,6%) կարող է էական բացասական ազդեցություն ունենալ տնտեսության կրիտիկական ենթակառուցվածքների արդիականացման վրա՝ դանդաղեցնելով տնտեսական զարգացումը և երկարաժամկետ աճի ներուժը: Հայտնի է, որ կապիտալ ծախսերի թերակատարման խնդիրը քրոնիկ բնույթ է կրում, սակայն դրա լուծման ուղղությամբ տեսանելի քայլեր չեն ձեռնարկվում", - ամփոփել են "Լույս" հիմնադրամի փորձագետները:

Հիշեցնենք, որ "2025թ. պետական բյուջեի մասին" օրենքի համաձայն, ըստ նախագծի, 2025թ. բյուջեի ծախսերը կկազմեն 3,4 տրլն դրամ, որից ընթացիկ ծախսերը՝ 2,7 տրլն դրամ, իսկ կապիտալ ծախսերը՝ 734 մլրդ դրամ։

2026-2028 թվականների միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրի համաձայն՝ ՀՆԱ-ում կապիտալ ծախսերի մասնաբաժինը մինչև 2028 թվականը կկայունանա ՀՆԱ-ի 5,9%  միջին մակարդակում, մինչդեռ, ընթացիկ ծախսերն աստիճանաբար կնվազեն՝ 2026 թվականի 24,3%-ից մինչև ՀՆԱ-ի 22,7%՝ 2028 թվականին: