ՀԲՄ-Դանիել Ազատյան. սպառողական վարկերի գծով պարտապաններին պետական աջակցության ծրագրի աշխատանքի կես տարվա ընթացքում դրա շահառու է դարձել ընդամենը 3686 քաղաքացի՝ հաշվված 220 հազարից

Արմինֆո. Սպառողական վարկերի գծով պարտապաններին աջակցության պետական ծրագրի աշխատանքի կես տարվա ընթացքում դրա շահառու է դարձել 220 հազարից ընդամենը 3686 քաղաքացի ՝ 180 մլրդ դրամ վարկային պարտքի գումարային ծավալով։ Այդ մասին օգոստոսի 1-ին մամուլի ասուլիսի ժամանակ հաղորդել է Հայաստանի բանկերի միության (ՀԲՄ) նախագահ Դանիել Ազատյանը, նշելով, որ այդ 220 հազար պարտապանների վարկային պարտավորությունների միագումար ծավալը կազմում է շուրջ 180 մլրդ դրամ։

Նա հիշեցրել է, որ այդ ծրագիրը մեկնարկել է 2025 թվականի փետրվարից, և մասնակցության հայտեր կարող են ներկայացվել 1 տարվա ընթացքում: Նրա ասելով՝ Աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության տվյալները վկայում են, որ ծրագրի մեկնարկից մինչ օրս հայտ է ներկայացրել 15 հազար քաղաքացի, որոնցից ընդամենը 3686-ն է դարձել շահառու, և նրանց նկատմամբ կիրառվող պետական աջակցության գումարը (եկամտահարկի վերադարձի տեսքով) կազմել է 135 մլն դրամ:

Այդ ծրագիրը վերաբերում է 1 տարուց ավելի ուշացումով և մինչև 1 մլն դրամ սպառողական վարկերի պարտապաններին։ Ի սկզբանե պարզ էր, որ ոչ բոլոր պարտապանները կօգտվեն այդ ծրագրից՝ ելնելով ներկայացված պահանջներին համապատասխանելու իրենց հնարավորություններից և ցանկությունից (աշխատանք ստանալ և հարկեր վճարել): Այդ ծրագրի շահառու կարող են դառնալ և բանկերի և վարկային ընկերությունների վարկառու-պարտապանները:

Խոսելով նրբությունների մասին ՝ Ազատյանը նշել է, որ բանկերն այդ ծրագրի շրջանակում համաձայնել են ներել այդ պարտապաններին հաշվեգրված տույժերի ընդամենը 20 տոկոսը, բայց կուտակված տոկոսագումարների մասով պարտավորություններն ուժի մեջ են թողել: Ծրագիրը, դատելով բանկերի կողմից նման վարկառուների համար սահմանված ժամկետներից, կգործի 1,5-2 տարի։ «Հետագայում այդ ծրագիրը դժվար թե շարունակվի»,- ենթադրել է Ազատյանը, միաժամանակ հավելելով, որ եթե նույնիսկ մեկ տարվա ընթացքում փոքր թվով պարտապանների կարողանան վերադարձնել բանկի հետ փոխգործակցության բնականոն ռեժիմին, ապա դա արդեն վատ արդյունք չի լինի։

ԱրմԻնֆո-ի պատրաստած Հայաստանի բանկերի  ֆինանսական վարկանիշի 31.03.2025 թ. տվյալների համաձայն, ժամկետանց վարկերի ծավալը տարեկան կտրվածքով աճել է 22% - ով ՝ գերազանցելով 315 մլրդ դրամը (ավելի քան 805 մլն դոլար): Վարկային պորտֆելում NPL-ի մասնաբաժինը կազմում է 4,3%: Այդ վարկերի մեծ մասը կուտակվել է սպառողական վարկերում (ժամկետանց վարկերի մոտ 42% - ը), ընդ որում, հիմնականում կասկածելի և անհուսալի դասակարգված խմբում ։ Ժամկետանց վարկերի գծով դուրսգրումները և հատկապես կասկածելի և անհուսալի վարկերի գծով նշանակվածները, իրենց հերթին, շահույթ են մղում, ինչի մասին վկայում են թուլացող տեմպերը։

Հիշեցնենք, որ տարբեր տարիներին, եւ ոչ  մեկ անգամ փորձ է արվել աառողջացնել վարկային պորտֆելը (մենք խոսում ենք վերաֆինանսավորման վարկառուների հետ ուշացումով) թունավոր վարկերից, եւ արդյունքները ցույց են տվել, որ դրանց ազդեցությունը  կարճաժամկետ էր, եւ ժամկետանց վարկերը աճում են  նոր թափով,  եւ դա, բնականաբար, վատ է ազդել շահույթի վրա: