Հայաստանի ֆինանսների նախարար․ Շրջանառության մեջ են մնացել 2 մլրդ դոլար ընդհանուր ծավալով եվրապարտատոմսեր

Արմինֆո. Ներկայումս շրջանառության մեջ է գտնվում Հայաստանի 2 մլրդ դոլարի եվրապարտատոմսերի երեք թողարկում։ Այդ մասին սեպտեմբերի 22-ին ԱԺ ֆինանսավարկային եւ բյուջետային հարցերի հանձնաժողովի նիստում հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը։

"Եվրապարտատոմսերի առաջին թողարկումը մարվելու է 2029 թվականին, երկրորդը՝ 2031 թվականին, երրորդը, որն ընթացիկ տարում տեղաբաշխվել է 10 տարի ժամկետով՝ 2035 թվականին, ընդհանուր ծավալով՝ 2 մլրդ դոլար", - ասել է ՀՀ գլխավոր ֆինանսիստը:

Հիշեցնենք, որ հայկական եվրապարտատոմսերի դեբյուտային թողարկումը կայացել է 2013թ. սեպտեմբերի 19 - ին՝ 700 մլն դոլար ծավալով, 7 տարի շրջանառության ժամկետով ՝ մինչև 2020թ. սեպտեմբերի 30-ը: Տեղաբաշխման եկամտաբերությունը կազմել է 6,25%: Դրանցով կառավարությունը ժամկետից շուտ մարել է Ռուսաստանից վերցրած 500 մլն դոլարի կայունացման վարկը։ Հիմնական տեղաբաշխողներն էին Deutsche Bank AG - ն, London Branch-ը, HSBC Bank plc-ն և J. P. Morgan Securities plc-ն:

10 տարի շրջանառության ժամկետով և 7,5% եկամտաբերությամբ 500 մլն դոլար ծավալով սուվերեն պարտատոմսերի երկրորդ տրանշը Հայաստանը թողարկել է 2015 թվականի մարտի 19-ին: Եվրապարտատոմսերի երկրորդ թողարկումից ստացված մուտքերը կազմել են 488 մլն դոլար։ Այդ պարտատոմսերի իրացումից ստացված գումարի մի մասը՝ 199.9 մլն դոլարի չափով, ուղղվել է եվրապարտատոմսերի առաջին թողարկման հետգնմանը՝ մարելով 2020 թվականին։

Արտարժույթով սուվերեն պարտատոմսերի երրորդ տրանշը ՝ 500 մլն դոլար ծավալով, արժեկտրոնային եկամտաբերությամբ ՝ 3,95% և 10 տարի շրջանառության ժամկետով, Հայաստանը թողարկել է 2019 թվականի սեպտեմբերի 19-ին: 2019թ.սեպտեմբերի 26-ին տեղի ունեցած 3-րդ տրանշի տեղաբաշխումից ստացվել է 489.9 մլն դոլար, և, միաժամանակ, տեղի է ունեցել 1-ին թողարկման արտարժութային պարտատոմսերի 402.4 մլն ԱՄՆ դոլարի մասնակի հետգնումը, որի դիմաց վճարվել է 427.9 մլն դոլար (ներառյալ արժեկտրոնների գումարը): 3-րդ թողարկման հայկական եվրապարտատոմսերի հիմնական տեղաբաշխողներն են եղել J. P. Morgan Securities plc-ը եւ City bank-ը։

2023 թվականին Հայաստանի կառավարությունը կարողացել է իրականացնել եվրապարտատոմսերի մի մասի վաղաժամկետ հետգնում՝ 2025 թվականին մարելով 500 մլն դոլար (թողարկված 2015 թվականին) ՝ մոտ 187 մլն դոլար։

Եվ արդեն հայկական եվրապարտատոմսերի 5-րդ տրանշը կայացել է 2025 թվականի մարտի 5-ին ։ Հայաստանը միջազգային ֆոնդային շուկաներում տեղաբաշխել է 750 մլն դոլար ծավալով, 7,1% եկամտաբերությամբ և 10 տարի մարման ժամկետով եվրապարտատոմսեր (հաշվարկի ամսաթիվը 2025 թվականի մարտի 12 - ն է)։ Նոր եվրապարտատոմսերի արժեկտրոնային եկամտաբերությունը կազմել է 6.75%. Եվրապարտատոմսերը ցուցակվել են Լոնդոնի ֆոնդային բորսայում (LSE): Միջազգային վարկանշային գործակալությունները հայկական սուվերեն արժեթղթերին շնորհել են հետևյալ վարկանիշները․ BB- (կայուն) S&P - ից, BB - (կայուն) Fitch-ից, և Ba-3 (կայուն) Moody 's գործակալությունից: Սա կապիտալի միջազգային շուկայում Հայաստանի եվրապարտատոմսերի հինգերորդ տրանշն է, որի թողարկումը նախատեսված էր "2025թ. պետական բյուջեի մասին " ՀՀ օրենքով և ներառված է

2025թ. փոխառությունների ծրագրում ։ Եվրապարտատոմսերի թողարկման զուտ մուտքերը կուղղվեն պետբյուջեի պակասուրդի ֆինանսավորմանը (609 մլրդ դրամ - խմբ.): Ինչպես ԱրմԻնֆո-ին հայտարարել է ֆինանսների նախարարը, հայկական եվրապարտատոմսերի նկատմամբ պահանջարկը երեք անգամ գերազանցել է տեղաբաշխման ծավալը: Նա տեղեկացրել է, որ ոորպես հայկական արժեթղթերում ներդրողներ, հիմնականում, հանդես են եկել Մեծ Բրիտանիայի եւ ԱՄՆ-ի ընկերությունները, որոնց բաժին է ընկել, համապատասխանաբար, 45 եւ 34 տոկոս: Եվրոպացի ներդրողներին բաժին է ընկել 14% - ը, իսկ Մերձավոր Արևելքից և Հյուսիսային Աֆրիկայից ներդրողներին՝ 5% - ը։ Նախարարի խոսքով՝ հայկական արժեթղթերի տերերն են դարձել ինստիտուցիոնալ ներդրումային ընկերությունները, կենսաթոշակային հիմնադրամները, հեջ-հիմնադրամները եւ ավելի փոքր չափով ՝ բանկերը: Որպես տեղաբաշխող հանդես են եկել JPMorgan-ը, Citibank-ը և Credit Agricol Bank-ը։