Հայկ Ալոյան. Ամուլսարի ոսկու արդյունահանման նախագծի արժեքն ավելացել է մինչև 750 մլն դոլար

Արմինֆո. "Ամուլսարի" ոսկու հանքավայրի շահագործմանն առնչվող բոլոր ռիսկերը լիովին կառավարելի են։ Այդ մասին հայտարարել է հանքի շինարարությամբ և շահագործմամբ զբաղվող «Լիդիան Արմենիա» ընկերության գործադիր տնօրեն Հայկ Ալոյանը՝ Հանրային ռադիոյով հեռարձակված հարցազրույցում։

Նրա խոսքով՝ հանքում 2008 թվականից իրականացվել են բնապահպանական ուսումնասիրություններ, իրականացվել է մշտդիտարկում և ելակետային տվյալների հավաքագրում: Այդ աշխատանքների ընթացքում բնապահպանական բոլոր ռիսկերն առանձնացվել են առանձին տողով։ Ընդ որում, ներդրվել են լրացուցիչ ռեսուրսներ՝ տեղի բուսական և կենդանական աշխարհի վրա հանքի ազդեցության հնարավորություններն ուսումնասիրելու համար։ «Այդ հետազոտությունների արդյունքներով հսկայական աշխատանք է կատարվել այդ բոլոր ռիսկերը չեզոքացնելու ուղղությամբ», - ընդգծել է Ալոյանը,  քմծիծաղով նշելով այնպիսի մտացածին "ֆեյք ռիսկերը" չեզոքացնելու անհնարինությունը, ինչպիսիք են երկգլխանի երեխաների ծնունդը կամ ցիանիդի բացթողումը Սեւանա լիճ, որն էապես բարձր է հանքավայրից։ Ըստ «Լիդիան Արմենիա»-ի ղեկավարի՝ ծրագրի հաջողությունը կլինի այն, որ հանքի շինարարությունն ավարտելուց և շահագործումն սկսելուց հետո տեղի բնակիչները կհամոզվեն, որ այն ամենը, ինչ խոստացել է ընկերությունը, կյանքի է կոչվել, այլ մտացածին ռիսկեր չեն լինի։

Խոսելով 2018 թվականից ի վեր ընկերության կրած վնասի մասին, երբ ընկերության գործունեությունը դադարեցվել էր (մտացածին քաղաքա-բնապահպանական պատճառներով - խմբ.), Ալոյանը նշել է, որ այդ իրադարձությունների արդյունքում վնասներ են կրել բազմաթիվ ներդրողներ, մեծ հեղինակության վնաս է հասցվել, քանի որ Lidian International-ի բաժնետոմսերը ցուցակված էին Տորոնտոյի ֆոնդային բորսայում, որոնց տերերն էին բազմաթիվ հայեր, միջազգային կազմակերպություններ, ինստիտուտներ, որոնց թվում են Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկը, Համաշխարհային բանկը: Փաստացի պարապուրդի անցած 7 տարիների ընթացքում ընկերությունը կորցրել է լիզինգով ձեռք բերված "Կատերպիլլեր" ընկերության 18 ծանրաքաշ մեքենաներ, որոնց համար պարապուրդի արդյունքում չի հաջողվել վճարել 75 մլն դոլար: Ընդհանուր առմամբ, հանքավայրի պաշարների հետախուզման համար ուղղվել է 100 մլն դոլար, 2016-2018 թվականներին շինարարական աշխատանքների իրականացման համար՝ ևս 400 մլն դոլար: Հենց 2018 թվականին հանքավայրն արդեն պետք է աշխատեր և եկամուտ բերեր:

Ալոյանը նաեւ հաղորդել է, որ ծրագրի շարունակման համար այսօր լրացուցիչ ներդրվում է շուրջ 250 մլն դոլար, որից 150 մլն դոլարը պետական երաշխիքների ներքո Հայաստանի առեւտրային բանկերից ներգրավված վարկեր են, ինչպես նաեւ 100 մլն դոլարը, որը ընկերությունը պատրաստվում է ներգրավել այլ աղբյուրներից: Միջոցները, այդ թվում, կուղղվեն նույն տեխնիկան շարք վերադարձնելուն և հանքի շահագործումը սկսելուն։

Ընդհանուր առմամբ, Ամուլսարի ոսկու հանքի շահագործման ներդրումային ծրագրի առաջին ՝ 12-ամյա փուլի ընդհանուր արժեքը կազմում է 750 մլն դոլար, հանքավայրի հաստատված պաշարները, ինչպես նշել է Ալոյանը, գնահատվում են 73 տոննա ոսկի (84 մլրդ ԱՄՆ դոլար այսօրվա գներով) և 294 տոննա արծաթ: Կան նաև պաշարներ, որոնք տեղական տեսանկյունից դիտվում են որպես պահուստ, իսկ միջազգային տեսանկյունից՝ որպես ռեսուրս ։ Որպես հետեւանք, 25 տարվա ընթացքում նախատեսվում է արդյունահանել 150 տոննա ոսկի, իսկ հաշվի առնելով հանքավայրի նոր տեղամասերում առկա պահուստները, ծրագիրը կարող է երկարաձգվել մինչեւ 40 տարի: Այդ պատճառով 2026-2027թթ. կիրականացվեն լրացուցիչ հետազոտություններ՝ ուղղված  պաշարների ընդլայնմանը:

Ալոյանը նշել է, որ վերջին ուսումնասիրությունները կատարվել են 2023 թվականին, երբ ոսկու մեկ ունցիայի գինը կազմում էր 1800-2000 ԱՄՆ դոլար, մինչդեռ, այսօր ոսկու արժեքը գերազանցում է 4 հազար ԱՄՆ դոլարը: Այդ առնչությամբ ի սկզբանե ներկայացված որոշ թվեր, այդ թվում ՝ ներդրումների մասով, տարբերվելու են, և դա, գործադիր տնօրենի խոսքով, դրական նորություն է։

Հիշեցնենք, որ այս տարվա փետրվարին ՀՀ կառավարությունը վարկային երաշխիք էր տրամադրել ընկերության կողմից ներգրավվող 150 մլն դոլարի վարկերի դիմաց:

Դեռևս 2023 թվականին ՀՀ ֆինանսների նախարարության կանխատեսումների համաձայն, հանքավայրի գործարկումը կարող է հանգեցնել երկրի ՀՆԱ-ի տարեկան 1% -1,5% աճի, իսկ հանքավայրի շահագործումից բյուջեի ամենօրյա եկամուտները կկազմեն մոտ 100 մլն ԱՄՆ դոլար։ Սակայն ոսկու ներկայիս գներով այդ ցուցանիշներն էապես կբարձրանան։

Ինչպես նշել է Ալոյանը, ընկերությունը, ինչպես եւ նախկինում, շատ լուրջ կմոտենա կորպորատիվ սոցիալական պատասխանատվության խնդիրների իրականացմանը եւ կպահպանի ESG միջազգային բոլոր ստանդարտները: Սոցիալական ծրագրերն իրականացվելու են, հիմնականում, երկրի երեք համայնքներում՝ Ջերմուկում, Վայքում և Սիսիանում ՝ այդ տարածաշրջանների սոցիալական ենթակառուցվածքային զարգացման նպատակով տրամադրելով տարեկան շուրջ 7 մլն ԱՄՆ դոլար:

Հանքավայրը պաշարների մեծությամբ երկրորդն է Հայաստանում։  Ընկերության տեղեկատվության համաձայն, հանքավայրը պարունակում է մոտ 73733 կգ ոսկի՝  տոննայում 0,78 գ  միջին պարունակությամբ, ինչպես նաև 294.367 տոննա արծաթ՝ տոննայում 9.29 գ  միջին պարունակությամբ: Հանքավայրը գտնվում է Ջերմուկ քաղաքից 13 կմ հեռավորության վրա, Արփա և Որոտան գետերի միջնամասում: