Հայաստանի կառավարությունը հաստատել է ԱՎՀ ArCa քարտերով անկանխիկ գործարքների դեպքում հետվճար տրամադրելու միջոցառումը և կարգը

Արմինֆո. ՀՀ կառավարությունը դեկտեմբերի 25-ին հաստատել է «Արմենիան քարդ» ՓԲԸ-ի կողմից գործարկվող ԱՐՔԱ վճարային համակարգի միջոցով ֆիզիկական անձանց կողմից կատարված անկանխիկ եղանակով վճարումներից հետվճար տրամադրելու միջոցառումը և կարգը: 2026 թվից քարտապանները կստանան 2% հետվճար: ArCa քարտով վճարելու դեպքում կենսաթոշակառուները և նպաստառուները, բացի իրենց համար արդեն սահմանված 20% հետվճարից, կստանան նաև հավելյալ 2%՝ անկանխիկ գնումներից:

Ինչպես հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը, միջոցառման հիմնական նպատակն է խթանել անկանխիկ վճարումները, ինչպես նաև ընդլայնել սպառողների գիտելիքները ժամանակակից ֆինանսական տեխնոլոգիաները ոլորտում։ Ըստ էության, ծրագրի շահառուների համար մի շարք ապրանքներ և ծառայություններ կէժանանան 2%-ով, հավելել է նա:

Ծրագիրն առայժմ մեկնարկում է պիլոտային ռեժիմով և կիրականացվի 2026 թվականի հունվարից մինչեւ դեկտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում։ Համընդհանուր հետվճարը ArCa քարտերով կհաշվարկվի եւ կվճարվի 2026 թվականի փետրվարից մինչեւ 2027 թվականի հունվարը՝ ներառյալ։

"Հետվճարը կվճարվի 1 000 դրամը գերազանցող անկանխիկ գնումներից, մեկ գործարքի համար դրա առավելագույնը կկազմի 6 հազար դրամ, իսկ մեկ ամսվա համար՝ 60 հազար դրամ", - նշել է ֆինանսների նախարարը:

Ընդ որում, նախարարն ընդգծել է, որ հետվճար չի հաշվարկվում կոմունալ եւ կապի դիմաց, ինչպես նաեւ համայնքային եւ պետական բյուջեներին կատարված վճարումների, ինչպես նաեւ բարձր ռիսկայնությամբ վճարային կետերում եւ ֆինանսական կազմակերպությունների օգտին կատարված գործարքների, ցանկացած gift քարտի եւ արդեն ստացված հետվճարի չափով գնումների համար:

Վերադարձվող գումարը ձևավորվում է համամասնորեն. 1% միջոցառմանը մասնակցող գործընկեր "Արմենիան Քարդ" ՓԲԸ-ի միջոցներից և 1%  պետական բյուջեի միջոցներից: "Արմենիան Քարդ" ՓԲԸ-ին հատկացումների հետ կապված առաջացող եկամտային հարկը նույնպես վճարվում է պետական բյուջեի միջոցների հաշվին: Ընդ որում, հաշվի առնելով, որ ծրագրի իրականացման համար "Արմենիան Քարդ" ՓԲԸ-ին տրամադրվող ֆինանսավորման ծավալը սահմանափակված է 3,5 մլրդ դրամով: Այն դեպքում, երբ ծրագրի գործողության ընթացքում հետվճարի տրամադրման համար կատարված ծախսերը գերազանցում են նշված գումարը, ծրագրի ամբողջական ֆինանսավորումն իրականացվելու է պետական բյուջեից:

ԱրմԻնֆո-ի պատրաստած "Հայկական բանկերը քարտային բիզնեսում" վերլուծական ամփոփագրի 32 թողարկման տվյալներով, Հայաստանի պլաստիկ շուկայում 2025թ. հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ հաշվվել է 4.7 մլն քարտ, որոնց քանակը մեկ տարվա ընթացքում ավելացել է 15% - ով: Տեղական ArCa քարտերին բաժին է ընկել ընդամենը 16,3% - ը կամ 770,302 հազար քարտ, և դրանց թիվն արդեն երկրորդ տարին նվազում է տարեկան 5% - ով: Այդ անկումը նաև պայմանավորված է երկու տարի առաջ նախանշված առայժմ երկու բանկերի (IDBank - ը ՝ 2023թ.սեպտեմբերից և Յունիբանկը ՝ 2024թ. հունվարից) տեղական քարտերի թողարկումից հրաժարվելու գործընթացով։ Ընդ որում, Յունիբանկը երկար տարիներ պահպանելով առաջատարի դիրքը ազգային քարտերի քանակով, կտրուկ հրաժարվել է դրանցից ՝ հօգուտ միջազգային համակարգերի։ Մնացած բանկերում նույնպես մեծ ակտիվություն չի նկատվում տեղական քարտերի աճի ուղղությամբ, չնայած այն հանգամանքին, որ տեղական քարտերը ունեն ցածր գներ եւ սակագներ, եւ կա սեփական կայուն շուկայական հատված՝ ի դեմս ավագ սերնդի եւ նրանց, ովքեր ստանում են կենսաթոշակներ եւ նպաստներ։

Նման իրավիճակում Armenian Card - ը, տեղական ArCa քարտերը տեխնոլոգիական ֆունկցիոնալության նոր մակարդակ դուրս բերելու համար, սկսել է մեկը մյուսի հետևից ներդնել այնպիսի լուծումներ, ինչպիսիք են․ 2024 թվականից ՝ ArCa քարտերով առցանց վճարումների ընդունման և վճարման հնարավորություն EMV 3DS 2.0 ЕПС Armenian Card տիրույթի միջոցով ՝ ՀՀ բոլոր բանկերի համար ArCa քարտերով առցանց վճարումների անվտանգությունն ապահովելու նպատակով, անկախ այն բանից, թե որ հարթակում են դրանք մշակվում; 2024 թվականի նոյեմբերից ՝ ArCa Pay ակնթարթային վճարման  համակարգ; 2025 թվականի հոկտեմբերից-ArcaQR համակարգ-ամենօրյա վճարումներ QR կոդով անմիջապես բանկային հաշվից: Կենտրոնական բանկն, իր հերթին, 2025թ. հոկտեմբերից գործողության մեջ է դրել QR կոդերի օգտագործմամբ վճարումների կամ փոխանցումների գործառնական համատեղելիության ապահովման պահանջը (առևտրի և/կամ ծառայությունների կետերում բանկերի և վճարահաշվարկային կազմակերպությունների կողմից տեղադրվող QR կոդի միասնական պատկեր):

Նշենք, որ Հայաստանի ազգային վճարային համակարգը' Armenian Card (ArCa), ավելի քան 25 տարի տեխնոլոգիական աջակցություն է ցուցաբերում բանկերին․ քարտերի պրոցեսինգ, վճարային լուծումներ եւ միջբանկային ծառայություններ: ArCa-ն նաև ArcaPay ակնթարթային փոխանցումների համակարգի և վերջերս ներդրված միասնական ազգային QR լուծման ՝ ArcaQR - ի օպերատորն է: Armenian Card-ի բաժնետերերն են ՀՀ Կենտրոնական բանկը (55%) և Հայաստանում գործող 17 բանկերից 15-ը (Բացի Մելլաթ բանկից և ՎՏԲ Հայաստան Բանկից), որոնց միջև հավասար մասնաբաժիններով բաշխված է մնացած 45% - ը: