Մինչև 2025 թվականը ԵԱՏՄ երկրների ավիափոխադրողների համար կստեղծվեն հավասար մրցակցային պայմաններ

Արմինֆո. Մինչև 2025 թվականը Ռուսաստանում և ԵԱՏՄ այլ երկրներում հայ ավիափոխադրողները կունենան տեղի ավիաընկերությունների հետ հավասար մրցակցային պայմաններ: Այդ մասին ԱրմԻնֆո-ին հայտնել են ՀՀ կառավարությանն առընթեր Քաղաքացիական ավիացիայի գլխավոր վարչության մամուլի ծառայությունում:

ՔԱԳՎ մամուլի քարտուղար Սաթենիկ Հովհաննիսյանի խոսքով, ավելի վաղ Եվրասիական տնտեսական միության ղեկավարությունը պայմանավորվել էր տրանսպորտի բոլոր տեսակների համար հավասար պայմաններ ստեղծելու,

այդ թվում՝ ընդհանուր օդային տարածություն ձևավորելու շուրջ:  Համապատասխան որոշում ԵԱՏՄ երկրների վարչապետներն ընդունել են ընթացիկ տարվա օգոստոսին Աստանայում Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի նիստի ընթացքում: Միասնական ավիացիոն տարածության ձևավորման ընդհանուր գործընթացը բաժանվել էր երեք փուլի:

Առաջին փուլի շրջանակներում հաստատվել էր 2018-2020 թթ. Միության երկրներում ավիահաղորդակցության ազատականացման «ճանապարհային քարտեզը»: Առաջին փուլում նախատեսվում է ուսումնասիրել ԵԱՏՄ երկրների օրենսդրությունն ավիացիայի ոլորտում, համապատասխանեցնել այն Քաղաքացիական ավիացիայի միջազգային կազմակերպության (International Civil Aviation Organization) նորմերին, ներդաշնակեցնել Միության երկրների օրենսդրությունն ավիափոխադրումների բնագավառում, բացահայտել հավասար և արդար մրցակցային պայմաններ սահմանելու ճանապարհին խոչընդոտները, ինչպես նաև առկա խնդիրների վերաբերյալ առաջարկներ ներկայացնել: Մինչև 2020 թվականը, ուսուցման համաձայնեցված /միասնական/ ծրագրերի ներդրումից, ավիացիոն մասնագետների վերապատրաստումից և որակավորման բարձրացումից բացի, սպասվում է նաև ավիաշուկայի բոլոր մասնակիցների համար հավասար /ոչ խտրական/ սակագնային պայմանների ապահովմանն ուղղված մեխանիզմների մշակում:

Միջոցառումների իրականացումը կսկսվի 2018 թ. հունվարի 1-ից: Միության անդամ պետությունների պատրաստ լինելուն զուգընթաց՝ նախատեսվում է երկրորդ և երրորդ փուլերի իրականացում՝ համապատասխանաբար 2020- 2023 թթ. և 2023-2025 թթ. ժամանակահատվածներում: Մասնավորապես, չնայած տվյալ ժամանակահատվածում համապատասխան «ճանապարհային քարտեզի» բացակայությանը՝ մինչև 2025 թվականը սպասվում է ԵԱՏՄ անդամ պետությունների միջև միջազգային կանոնավոր օդային հաղորդակցություններ կատարելիս գոյություն ունեցող սահմանափակումների վերացում՝ նշանակման վայրերի, նշանակված փոխադրողների, տարողունակության, օդային հաղորդակցության մասին միջկառավարական համաձայնագրերի շրջանակներում  պայմանագրային գծերով թռիչքների հաճախականության, ինչպես նաև միջազգային չվերթներ իրականացնող մեկ անդամ պետության՝մեկ այլ անդամ պետության օդային տարածությունով տարանցիկ թռիչքի մասով:

Սաթենիկ Հովհաննիսյանի խոսքով, չնայած «ճանապարհային քարտեզում» առկա «ըստ անդամ պետությունների պատրաստվածության» վերապահմանը՝ պայմանագրային չվագծեր շահագործելիս ԵԱՏՄ երկրների ավիաընկերությունների համար հավասար սակագնային պայմանների ապահովման վերջնաժամկետ է ճանաչվել 2025 թվականը: Նշված նպատակին նախատեսվում է հասնել՝ ավիացիոն ենթակառուցվածքի օգտագործման հետ կապված հավասար սակագնային պայմանների ապահովման և ավիանկերությունից այլ անդամ պետության օդային տարածության օգտագործման համար լրացուցիչ վճարների գանձումը թույլ չտալու ճանապարհով: Այսպիսով՝ ԵԱՏՄ անդամ երկրների ավիաընկերությունների համար կսահմանվեն աէրոնավիգացիոն սպասարկման համար միանման օդանավակայանային դրույքաչափ և սակագին, ինչպես նաև կվերացվեն թռիչքների սահմանափակումները:

Մինչդեռ նախօրեին, «Արմենիա՚ ավիաընկերության գլխավոր տնօրեն Ռոբերտ Հովհաննիսյանը, պատասխանելով ԱրմԻնֆո-ի հարցին, հայտարարել էր, որ 2016 թ. հունիսից մինչև հոկտեմբեր ավիաընկերությունը չվերթներ է իրականացրել դեպի Մոսկվա, ինչից հետո ստիպված էր դադարեցնել թռիչքները: «Այդ ուղղությամբ շատ անհավասար պայմաններ են: ՌԴ օրենսդրության համաձայն, ոչ ազգային փոխադրողը մի քանի անգամ ավելի թանկ է վճարում, քան` ռուսականը՚, - նշել էր Հովհաննիսյանը: Այդպիսով, ինչպես նա պարզաբանել է, հայաստանյան փոխադրողի համար յուրաքանչյուր 100 կմ 100 դոլար է, իսկ ռուսաստանյան փոխադրողի համար`27 դոլար` չխոսելով  արդեն օդանավակայանում գանձումների և վառելիքի սակագների մասին»: Արդյունքում, չնայած այն բանին, որ Երևանից դեպի Մոսկվա օրական շուրջ երկու տասնյակ չվերթ է իրականացվում, դրանք բոլորն իրականացվում են ռուսական ավիափոխադրողների կողմից: Ինչպես նշել է հայակական ավիափոխադրողը, հարցին կարելի է վերադառնալ շուկայի բոլոր խաղացողների համար հավասար մրցակցային պայմաներ հաստատելուց հետո միայն:

Հիշեցնենք, որ դեռ 2016 թ. դեկտեմբերին ՔԱԳՎ ղեկավար Սերգեյ Ավետիսյանը հայտարարել էր, որ Հայաստանի ավիացիոն իշպանությունները բանակցություններ են վարում ռուսական կողմի հետ՝ ՌԴ օդանավակայաններում հայ ավիափոխադրողի համար ռուսաստանցի ավիափոխադրողներին հավասար պայմանների ապահովման նպատակով: Ավելի վաղ այդ  խնդրանքով ավիացիոն իշխանություններին դիմել էր «Արմենիա»-ն, որը գտել էր, որ խախտվում է Հայաստանի և Ռուսաստանի միջր հավասար պայմանների հաստատման մասին միջկառավարական համաձայնագիրը: Ըստ որում, ինչպես ավելի վաղ ԱրմԻնֆո-ի հետ զրույցում նշել էր «Արմենիա՚ ավիաընկերության գլխավոր տնօրեն Ռոբերտ Հովհաննիսյանը, վառելիքի գնի տարբերության պատճառով  Երևան-Մոսկվա-Երևան չվերթի ինքնարժեքը ռուսաստանցի փոխադրողի համար $10-12 հազարով ավելի էժան է, քան հայ փոխադրողի համար»,- նշել է նա:

Հիշեցնենք, որ 2013 թվականի սկզբին «Արմավիան» սնանկացավ անբարեխիղճ մրցակցության և ռուսական ավիաընկերությունների ճնշման հետևանքով: Դրանից հեռո ստեղծված «Էըր Արմենիան» նույնպես խնդիրներ ունեցավ ռուսական ընկերությունների և տեղական շուկայում դրանց գերիշխող դիրքի պատճառով: Արդեն  2013 թվականին  հոկտեմբերի 23-ին ՀՀ կառավարությունն ընդունեց Հայաստանում ավիափոխադրումների ոլորտի ազատականացման մասին որոշում և հաստատեց «Հայաստանում ավիափոխադրումների մրցակցային և շարունակական ծառայությունների մատուցման ապահովման ծրագիրը», որը հիմնված էր Հայաստանի Ազգային մրցունակության հիմնադրամի (ՀԱՄՀ), McKinsey & Company ընկերության միջև կատարված համատեղ հետազոտության վրա: Ծրագրի համաձայն,  «Բաց երկնքի» քաղաքականությունը դրական ազդեցություն կգործի աշխատատեղերի ստեղծման, ուղևորափոխադրումների ծավալի աճի և ավիափոխադրման սակագների նվազման առումով: Հայաստանը մնաց առանց ազգային ավիափոխադրողի: