Վարդան Արամյան. «Շրջակա միջավայրի պաշտպանություն, պարտքի դիմաց» ծրագրի իրագործումը Հայաստանում կարևոր է, առաջին հերթին, վարկատու երկրների համար

Արմինֆո. Հայաստանը «Շրջակա միջավայրի պաշտպանություն, պարտքի դիմաց» ծրագրի իրագործմամբ շահագրգռված է ոչ այն  պատճառով, որ երկրի համար խնդրահարույց է արտաքին պարտքի սպասարկումը, այլ ան պատճառով, որ բնապահպանական խնդիրները կարևոր են վարկատու երկրների համար: Այդ մասին հայտարարել է Հայաստանի ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը` լրագրողների հետ զրույցում: 

Ինչպես պարզաբանել է ֆինանսների փոխնախարար Արմեն Հայրապետյանը, այդ գործընթացը պետական պարտքի զիջման գործիք չէ: Ավելի շուտ, այն հարկավոր է դիտարկել որպես միջոցների յուրօրինակ հաշվանցում, քանի որ Հայաստանը, պատշաճ սպասարկելով արտաքին պարտքը, էկոլոգիական ծրագրերի իրագործմանն առնչվող խնդիր ունի: Միևնույն ժամանակ, բնապահպան կազմակերպությունը, ուր զարգացած երկրները փոխանցում են միջոցներ էկոլոգիական միջոցառումների անցկացման համար, պատրաստ է հանրապետությանը միջոցներ հատկացնել էկոլոգիական խնդիրների լուծման համար, սակայն ` ոչ ուղիղ ձևով:

Վարդան Արամյանը հիշեցրել է, որ հայկական կողմը  ծրագիրը նախաձեռնել էր դեռ 2006 թվականին: Սակայն, ինչպես նշել է նախարարը, տվյալ հարցում անհրաժեշտ է դրսևորել ծայրահեղ զգուշավորություն: Նրա ասելով, այդ գործիքին դիմում են այն երկրները, որոնք արտաքին պետական պարտքի սպասարկմանն առնչվող խնդիրներ ունեն: Նման երկրները, որպես կանոն, նախ դիմում են պարտքի վերաձևակերպման հարցերով Փարիզյան ակումբին: Այնտեղ դոնոր երկրները նրանց առաջարկում են պարտքի զիջում բնապահպանական ծրագրերի իրագործման միջոցով:

Սակայն, ֆինանսների նախարարի ասելով, վերջին ժամանակները դիտվել է հետևյալ միտումը. արտաքին պետական պարտքի սպասարկմանն առնչվող խնդիրներ չունեցող երկրները նույնպես օգտվում են այդ մեխանիզմից, քանի որ վարկատու երկրները որպես անկյունաքար են դնում շրջակա միջավայրի պահպանությունը:

Ինչպես նշել է նախարարը, այդ մեխանիզմը կիրառելի է բացառապես երկկողմ պարտքի նկատմամբ, այն չի տարածվում Համաշխարհային բանկի, Ասիական զարգացման բանկի վարկերի վրա: Ըստ էության, ինչպես պարզաբանել է Արամյանը, Հայաստանի երկկողմ պարտքի ծավալը գնահատվում է 360 մլն դոլար և, հիմնականում, ԳԴՀ և Ճապոնիայի վարկեր, փոքր մասը ռուսաստանցի գործընկերներից ներգրավված միջոցներ են` պաշտպանական և էներգետիկ ծրագրերի շրջանակում: Տվյալ փուլում մշակվում են մարման մեխանիզմներ: Միևնույն ժամանակ, պայմանավորվածությունները խիստ նախնական են և կկատարվեն փուլ առ փուլ:

Հիշեցնենք, որ մեկ շաբաթ առաջ ՀՀ բնապահպանության նախարարի տեղակալ Խաչիկ Հակոբյանը լրագրողներին հայտարարել էր, որ Հայաստանի արտաքին պարտքը կարող է կրճատվել $ 570 մլն-ով, եթե իրականացվի «Շրջակա միջավայրի պաշտպանություն, պարտքի դիմաց» ծրագիրը: Մասնավորապես, Հակոբյանը նշել է, որ դա շատ բարդ գործընթաց է, որը պահանջում է համապատասխան ընթացակարգեր: «Ներկայումս Համաշխարհային բանկը տեխնիկական աջակցություն է տրամադրում նախապատրաստական ​​աշխատանքների և քաղաքականության կազմակերպման վերաբերյալ», - ասել է նա: Ավելի վաղ բնապահպանության նախարար Արծվիկ Մինասյանը նշել էր, որ «Շրջակա միջավայրի պաշտպանություն, պարտքի դիմաց» ծրագիրն աննախադեպ է, քանի որ այդ քայլին գնում է երկիրը, որն արտաքին պարտքի մարման որևէ խնդիր չունի: Որպես կանոն, նա ընդգծել է, որ այդ ծրագիրն աշխատում է այն երկրներում, որոնք որոշ խնդիրներ ունեն պարտքի բեռի հետ կապված: Հայաստանն այսօր չի կանգնած նմանատիպ խնդիրների առջև, բայց, միևնույն ժամանակ, մեծ նշանակություն է տալիս այս մեխանիզմի կիրառմանը, նպատակ ունենալով ներդրումներ ուղղել շրջակա միջավայրին: «Արտաքին պարտքի մարումները կատարելու փոխարեն ավելի լավ է միջոցները ներդնել շրջակա միջավայրի պաշտպանությանը, բուսական և կենդանական աշխարհին, ինչպես նաև ջրային ռեսուրսների արդյունավետ կառավարմանը:

ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության տբվյալներով, 2017 թվականի վերջին Հայաստանի ընդհանուր պետական պարտքը կազմել է 6 774,6 մլն դոլար` 2016 թվականի վերջին համեմատ ավելանալով 14% կամ 832,5 մլն դոլար: Ընդ որում,  2017 թվականի վերջին հանրապետության արտաքին պետական պարտքը կազմել է  5 494,9 մլն դոլար` մեկ տարում ավելանալով 14,3% կամ 689,3 մլն դոլարով: