Վաչե Գաբրիելյանը շանտաժի տարրեր չի տեսնում հանրապետության խոշոր մանրածախ ցանցերի հայտարարություններում

Արմինֆո. Նախկին փոխվարչապետ, միջազգային տնտեսական ինտեգրման և բարեփոխումների նախկին նախարար Վաչե Գաբրիելյանը շանտաժի տարրեր չի տեսնում հանրապետության խոշոր մանրածախ ցանցերի այն հայտարարություններում, թե` ցանցային սուպերմարկետները օրինական հարկային դաշտ վերադարձնելու իշխանությունների ցանկությունը կարող է հանգեցնել գնաճի և գործազրկության:

«Կան գների բարձրացման համար օբյեկտիվ հիմքեր, սակայն այսօր անհնար է ասել, թե դրանք ինչ չափով կանդրադառնան գնագոյացման վրա՚, - հայտարարել է Գաբրիելյանը ԱրմԻնֆո-ի հետ հարցազրույցում:

Փորձագետի ասելով, ինքը չի կարող դատողություններ կատարել այն մասին, թե հատկապես ինչ պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել տնտեսավարող սուբյեկտների և ՊԵԿ միջև, և ինչպես են դրանք պահպանվել: Այդուհանդերձ, ինչպես նա նշել է, նախորդ կառավարության  առջև դրված է եղել գյուղացիների արտադրած մթերքը խոշոր առևտրային ցանցրեում վաճառելու հնարավորության ապահովում և, միաժամանակ, շրջանառության փաստաթղթավորում: «Հայաստանի նախորդ կառավարությունները բազմաթիվ մանր տնտեսավարող սուբյեկտներով տնտեսության պայմաններում հետևղականորեն ձգտել են մոդելային հարկային օրենսդրությունը համապատասխանեցնել տնտեսության կառուցվածքին: Սակայն, քանի որ դա միանգամից չի արվում, կարևորագույն խնդիրը, որը փորձել է լուծել իշխանությունը, եղել է ապրանքաշրջանառության փաստաթղթավորման ապահովումը, քանի որ հենց դա է թափանցիկության հիմքը: Հենց այդ տրամաբանության շրջանակում է գործել կառվարությունը՚, - հայտարարել է նա:

Տվյալ փուլում, ինչպես նշել է Գաբրիելյանը, կարևորագույն խնդիրը շարունակում է մնալ խոշոր մանրածախ ցանցերի ապրանքաշրջանառության լիակատար փաստաթղթավորման ապահովումը: Սակայն, դրա համար, ԱԱՀ շղթայի անընդհատության տրամաբանության տեսանկյունից հարկավոր է վիզուալացնել նաև գյուղատնտեսության ոլորտի  եկամուտները: Վերջինն այսօրվա դրությամբ շարունակում է մնալ ԱԱՀ կարգավորման դաշտից դուրս: Այդ համատեքստում ԱԱՀ վճարող իրավաբանական անձինք գյուղատնտեսական գնումներ կատարելիս շատ հաճախ բախվում են ԱԱՀ գծով պահումների մեխանիզմների բացակայության խնդրին, և այդ հարկատեսակը վճարող մրցակիցներից ավելի բարձր գներից խուսափելոը նպատակով կամ խուսափում են մանր գյուղատնտեսական արտադրողների հետ առևտրից, կամ նենգափոխում են ապրանքաշրջանառությունը:

Ինչպես կարծում է փորձագետը, այսօր դժվար է գնահատել, թե որքան էական կարող է լինել գների աճը, քանի որ ԱԱՀ գների վրա ազդող միակ գործոնը չէ: Սակայն կարևորագույնն օբյեկտիվ խնդիրն է օրենսդրության տեսանկյունից, որի հիմքում ընկած է գյուղմթերք արտադրողների նկատմամբ ԱԱՀ կիրառման բացակայությունը: Արդեն այն բանից հետո, երբ սուպերմարկետներում գյուղմթերքի առևտուրը լիովին կփոխադրվի ԱԱՀ դաշտ, կարող է գնահատական տրվել վաճառողների և գնորդների «այդ բեռը կրելու ունակությանը՚: «Հիմնական խնդիրը հարցի օպտիմալ լուծում գտնելն է` գյուղմթերք արտադրողին և վերջնական սպառողին վնաս չպատճառելու նպատակով՚, - նշել է նա: Վաչե Գաբրիելյանը հայտարարել է, որ, անշուշտ, անհրաժեշտ է ղեկավարվել գործող օրենսդրությամբ: Միևնույն ժամանակ, նա կիսում է ՊԵԿ ղեկավարության այն կարծիքը, որ հարկավոր է մանրակրկիտ վերլուծել տվյալներն ու իրավիճակի վերաբերյալ վերջնական որոշումները կայացնել հանրային քննարկումների արդյունքում: Նրա ասելով, ոչ ոքի համար գաղնիք չէ, որ ողջ աշխարհում թաքնված շրջանառությունը հաճախ այնտեղ է, որտեղ կան ինքնազբաղ քաղաքացիներ և փոքր տնտեսություններ: Եվ դա Հայաստանի «առանձնաշնորհը՚ չէ. անգամ  լավագույն վարչարարությամբ երկրներում հարկային որոշակիության ամենացածր մակարդակն ագրոհատվածում է և ինքնազբաղ անձանց շրջանում: «Այդպիսով, եթե կա լիակատար հարկային թափանցիկություն ապահովելու և բոլոր թաքնված եկամուտները բացահայտելու ցանկություն, անհրաժեշտ է ագրոհատվածը խելամտորեն փոխադրել հարկային դաշտ՚, - եզրափակել է փորձագետը:

Հիշեցնենք, որ օրերս 11 մանրածախ ցանցերի ղեկավարներ նամակ է հղել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին, որում մտահոգություն էին հայտնել օրենքի շրջանակում աշխատելու պահանջին ևՊԵԿ ստուգումների լույսի ներքո առևտրի կետերի հետագա գործունեությանն առնչվող հնարավոր ռիսկերի կապակցությամբ: Ողջունելով խոշոր առևտրի հատվածը օրինական դաշտ բերելուն նպատակաուղղված կառավարության քաղաքականությունը` նրանք նշել էին, որ դրանով իսկ վտանգվել է ցանցերի գործունեությունը: Նրանք ընդսմին հայտարարել էին հարկային օրենսդրությունն անհապաղ վերանայելու անհրաժեշտության մասին: Այդուհանդերձ, անկախ փորձագետները դրանում տեսել են խոշոր սուպերմարկետների կողմից շանտաժի և սաբոտաժի տարրեր: