Երեթշաբթի, 30 Հունիսի 2020 20:23

Արմինֆո.  Հայաստանի Կենտրոնական բանկի նոր կանխատեսումը նախանշում է 2020թ. ՀՆԱ-ի 4% անկում՝ 2021թ. հասնելով 5,5% աճի: Դա շարադրված է Կենտրոնական բանկի 2020թ. երկրորդ եռամսյակի դրամավարկային քաղաքականության ծրագրում, որը հրապարակվել է այսօր, ինչի կապակցությամբ ԿԲ ղեկավար Մարտին Գալստյանը մամուլի ասուլիս էր հրավիրել։

 

ԿԲ-ն կանխատեսում է, որ կորոնավիրուսի (COVID-19) տարածումը և համավարակի տարածումը կանխելու ուղղությամբ ձեռնարկված խիստ միջոցառումները կճնշեն տնտեսական ակտիվությունը 2020 թվականին: Ըստ ԿԲ-ի սպասումների ՝ կորոնավիրուսի համաճարակի տարածումը կանխելու միջոցների բացասական ազդեցությունը կանդրադառնա տնտեսության բոլոր ճյուղերի վրա, սակայն առավել խոցելի են զբոսաշրջության եւ զվարճանքի ոլորտներն ու դրանց հետ սերտորեն կապված հատվածները: Համաճարակի հետ կապված իրավիճակի զարգացման չափազանց բարձր անորոշությունը մնում է գերակա ռիսկ, որից մեծապես կախված կլինեն տնտեսական ակտիվությունը, տնտեսության կառուցվածքը եւ տնտեսության հետագա զարգացման ներուժը: Ընթացիկ տարում, ԿԲ-ի նորացված կանխատեսմամբ, անկման մեջ կլինեն շինարարության ոլորտը ՝ 11,2 տոկոսով, ծառայությունների ոլորտը ՝ 4,3 տոկոսով, արդյունաբերական հատվածը՝ 2,2 տոկոսով, եւ գյուղատնտեսությունը ՝ 0,4 տոկոսով: 2021 թվականին, ԿԲ - ի ներկայիս կանխատեսումը, այդ ոլորտներում կանխատեսում է աճ ՝ շինարարական սեկտոր ՝ 9,3%, արդյունաբերական հատված ՝ 6,1%,  ծառայությունների ոլորտ՝ 5%, ագրոհատված ՝ 4,2%:

 

ԿԲ կանխատեսման համաձայն ՝ մասնավոր սպառումը 2020 թվականին կկրճատվի 6,3 տոկոսով, իսկ մասնավոր հիմնական միջոցների միագումար կուտակումը ՝ 14,7 տոկոսով:

 

Արտաքին առեւտրի գծով ԿԲ-ի 2020 թվականի նոր կանխատեսումներն ավելի հոռետեսական են, մասնավորապես, սպասվում է ինչպես ներմուծման  15-17 տոկոսով անկում ՝ (2019թ.փաստացի 9,1 տոկոս աճի դիմաց), այնպես էլ արտահանման՝ 12-15 տոկոսով (2019թ. փաստացի 10,3 տոկոս աճի դիմաց), ինչը բացասական ազդեցություն կունենա իրական ՀՆԱ - ի վրա: Դա բացատրվում է համաշխարհային տնտեսական պահանջարկի կրճատմամբ, ինչպես նաև կորոնավիրուսի համաճարակի տարածումը կանխելու ուղղությամբ Հայաստանի առևտրային գործընկեր երկրներում ձեռնարկվող միջոցառումներով։

 

ԿԲ նոր կանխատեսման համաձայն ՝ 2020 թվականին ֆիզիկական անձանց դրամական փոխանցումների ավելի զգալի կրճատում է սպասվում՝ 22-25 տոկոսով (2019թ. փոխանցումների ներհոսքի  9,7 տոկոս փաստացի աճի դիմաց, ընդ որում ՝ Ռուսաստանից՝ անկումից 0,6 տոկոս աճի միտումով)՝ նավթի գների կտրուկ անկման պայմաններում Ռուսաստանի տնտեսության ծանրակշիռ անկման պատճառով: Դրան զուգահեռ դրամական փոխանցումների անկման վրա էական ազդեցություն կունենա Ռուսաստանի կողմից երկիր մուտքի ժամանակավոր արգելքը կորոնավիրուսի պանդեմիայի տարածումը կանխելու միջոցառումների շրջանակներում: Բայց ՀՀ ԿԲ-ն նշում է, որ ի տարբերություն նախորդ տարիների, 2020 թվականին ՀՆԱ-ի վրա դրամական փոխանցումների անկման ազդեցությունն անհամեմատ նվազել է։ Տեղին է նշել, որ ՀՀ ԿԲ տվյալներով, 2019 թվականին Ռուսաստանի մասնաբաժինը ֆիզիկական անձանց փոխանցումների ներհոսքի կառուցվածքում 59 տոկոսից նվազել է մինչև 54 տոկոս։

 

Այս պայմաններում ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ  2020 թվականին կտեղակայվի 6-7% միջակայքում, իսկ միջնաժամկետ հեռանկարում, արտահանման պրոոգրեսիվ աճով, այդ ցուցանիշը աստիճանաբար կմոտենա հավասարակշռված մակարդակին 3-5% միջակայքում:

 

Գործազրկության գծով ԿԲ-ի նորացված կանխատեսումը 2020 թվականին ակնկալում է 20,4 տոկոս մակարդակ: Միջնաժամկետ հեռանկարում, տնտեսության դանդաղ վերականգնման պայմաններում, ԿԲ-ն ակնկալում է գործազրկության մակարդակի ամենամյա կրճատում 0,3-0,5 տոկոսային կետով ՝ ժամանակաշրջանի ավարտին մոտենալով 19,6% - ի (նախկինում ակնկալվող 17,3%-ի դիմաց ՝ տարեկան 0,8-1,2 տոկոսային կետով անկումից հետո): Մասնավոր հատվածում անվանական աշխատավարձի աճը 2020 թվականին կդանդաղի աննշան ՝ մինչեւ 6,8 տոկոս, 2021 թվականին տեմպերի դանդաղումով մինչեւ 6,4 տոկոս, իսկ կանխատեսվող հորիզոնի վերջում կկայունանա մոտ 7,1 տոկոս:

 

Նշենք, որ այս տարվա հունիսի սկզբին Համաշխարհային բանկի նորացված կանխատեսման համաձայն ՝ Հայաստանում սպասվում է ՀՆԱ-ի 2,8 տոկոս անկում։ ԱՄՀ-ն իր ապրիլյան կանխատեսման մեջ 2020թ. - ին ակնկալում էր Հայաստանի ՀՆԱ-ի 1,5%  անկում (նորացված տարբերակ դեռ չկա), սակայն հունիսին ԱՄՀ-ի կողմից համաշխարհային տնտեսության եւ Ռուսաստանի ՀՆԱ-ի անկման վատթարացված գնահատականները կխորացնեն Հայաստանի ՀՆԱ-ի բացասական կանխատեսումը: