"Ռոսատոմ" կորպորացիան եւ Հայաստանի կառավարությունը միջին հզորության նոր ԱԷԿ-ի կառուցման վերաբերյալ հուշագիր են նախապատրաստում

Արմինֆո."Ռոսատոմ" պետական կորպորացիան եւ Հայաստանի կառավարությունը նոր ատոմային էլեկտրակայանի կառուցման վերաբերյալ հուշագիր են մշակում: Այդ մասին օրերս էներգետիկայի հարցերով կլոր սեղանի ժամանակ հաղորդել է "Ռուսատոմ Սերվիս" ԲԸ վարչության պետ

Յուրի Սվիրիդենկոն:

Մասնագետի հավաստմամբ՝ խոսքը վերաբերում է փոքր հզորությամբ ռեակտորի կառուցմանը, որն անհրաժեշտ է կառուցել Մեծամորի ԱԷԿ-ի 2-րդ բլոկի շահագործման ժամկետի ավարտին։ Ինչպես նշել է Սվիրիդենկոն, բառացիորեն մոտ ժամանակներս կավարտվի 2-րդ բլոկի արդիականացման գործընթացը, եւ կստացվի մինչեւ 2026 թվականը դրա շահագործման լիցենզիա:  "Ռոսատոմ" կորպորացիան կմասնակցի կայանի տեխնիկական շահագործման գործընթացին եւ դրա անվտանգության բարձր մակարդակի պահպանմանը, ինչպես նաեւ ռեակտորի շահագործման ժամկետների հետագա երկարաձգման խնդրի կատարմանը մինչեւ 2036 թվականը:

Ինչպես ասվել է կլոր սեղանի ժամանակ, փորձը ցույց է տալիս, որ կայանը կարող է շահագործվել մինչեւ 2036 թվականը՝  անվտանգության հետագա բարձրացման համար որոշակի միջոցառումների իրականացման դեպքում: Հենց այդ ժամկետն է, որ կառավարությունն ու կորպորացիան ծրագրում են գործարկել փոքր ԱԷԿ-ների նոր բլոկ, որոնք գործում են Ռիթմ-200 արդիականացված ջրամիջյան ատոմային ռեակտորների հիման վրա, որոնք նախատեսված են սառցահատերի եւ հեռանկարային լողացող ատոմակայանների տեղադրման համար:

Նշենք, որ "Ռոսատոմ" տեղեկատվական պորտալին տված հարցազրույցում Նիժնի Նովգորոդի "Մեքենաշինության փորձարարական կոնստրուկտորական բյուրոյի" գլխավոր կոնստրուկտոր Յուրի Ֆադեեւը նշել էր, որ բյուրոն ձեռնամուխ է եղել ցամաքային ԱԷԿ - ների համար իր արտադրանքի հարմարեցման նախագծին: <Եթե խոսենք միջին հզորության ԱԷԿ-ների մասին, ապա մի քանի հարյուր մեգավատտ մակարդակի հավաքումը հնարավոր է Ռիթմ-200 տիպի մոդուլային կատարմամբ մի քանի կայանքի տեղադրման հաշվին: Դա հիմա համաշխարհային միտումներից մեկն է", - ընդգծել է նա։ Նրա խոսքով ՝ "Ռոսատոմում" մտածում են Ռիթմ-200-ով ցամաքային էներգաբլոկներ ստեղծելու մասին, քանի որ այդ հզորության մակարդակի (150 - 200 ՄՎտ - խմբ.) պոտենցիալ սպառողներ կան, առաջին հերթին ՝ արտասահմանում:

Նշենք նաեւ, որ 2020 թվականի դեկտեմբերի 23-ին "Ռոսատոմ" պետական կորպորացիան եւ Սախա (Յակուտիա) Հանրապետության կառավարությունը համաձայնագիր են կնքել, որն ամրապնդում է էլեկտրաէներգիայի սակագնի ձեւավորման սկզբունքները ՝ Ուստ-Կույգա Ուստ-Յանսկի ուլուսի ՌԻՏՄ-200 ռեակտորային տեղադրման նախագծի հիման վրա: Ավելի վաղ 2020 թվականին ավարտվել է հետազոտությունների դաշտային փուլը, այժմ ընթանում են կամերալ աշխատանքներ: Յակուտիայում ԱՍՄՄ - ի կառուցման նախագծի հիմքում Ռոսատոմի ռեֆերենտ տեխնոլոգիան է ՝ Ռիթմ-200 ռեակտորներով, որոնք նախագծված են ռուսական ատոմային սառցադաշտային նավատորմի նավերի վրա փոքր ռեակտորների շահագործման բազմամյա փորձի հաշվառմամբ: 2020 թվականի հոկտեմբերի 21-ին "Արկտիկա" նոր սերնդի ֆլագմանական սառցահատը նման ռեակտորներով մտել է ատոմային նավատորմի կազմի մեջ, այն արդեն աշխատում է Հյուսիսային ծովային ճանապարհի մայրուղիներում: Եվս վեց "Ռիթմ-200" կայանքներ տեղադրված են  կառուցվող 22220 նախագծի սառցահատների վրա։

Հիշեցնենք, որ նախորդ ամիս կայացավ ՀԱԷԿ-ի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի կրկնակի երկարաձգման առաջին աշխատանքային հանդիպումը: Աշխատանքային խմբի կազմում են Հայաստանի և Ռուսաստանի ճյուղային ընկերություններն ու կազմակերպությունները ։ Պաշտոնական տեղեկատվության համաձայն, կողմերը քննարկել են Հայկական ԱԷԿ-ի կողմից մշակված №2 էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի կրկնակի երկարաձգման հայեցակարգի նախագիծը: Վերլուծվել են ՀԱԷԿ-ի  հայեցակարգի շրջանակներում առաջարկվող միջոցառումներն ու մոտեցումները, ինչպես նաև այն մոտեցումները, որոնք կիրառվել են Ռուսաստանում ՎՎէՐ-440 տիպի ռեակտորներով ԱԷԿ-ի էներգաբլոկների, մասնավորապես ՝ № 1, Կոլայի ԱԷԿ-ի 2, Նովովորոնեժյան ԱԷԿ-ի №4 էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի կրկնակի երկարաձգման ժամանակ:

"Մեր ընդհանուր խնդիրը ռուս ատոմագետների հետ համատեղ Հայկական ԱԷԿ-ի շահագործման անվտանգության, հուսալիության և արդյունավետության առավելագույն բարձրացումն է։ Արդեն կատարվել են նախնական հաշվարկներ, որոնց համաձայն. կայանը կարելի է լրացուցիչ շահագործել 2026 թվականից հետո", - նշել է "ՀԱԷԿ" ՓԲԸ գլխավոր տնօրեն Էդուարդ Մարտիրոսյանը:

Հայկական ԱԷԿ-ը բաղկացած է երկու բլոկից ՝ խորհրդային (ռուսական) ռեակտորներով ։ Առաջին բլոկը շահագործման է հանձնվել 1976 թվականին, երկրորդը ՝ 1980 - ին ։ 1989թ. մարտին՝ Սպիտակի երկրաշարժից հետո, կայանի աշխատանքը դադարեցվել էր։ 1995թ. նոյեմբերին էներգետիկ սուր ճգնաժամի կապակցությամբ գործարկվեց կայանի երկրորդ էներգաբլոկը՝ 407,5 ՄՎտ հզորությամբ։ 2014 թվականի մարտին Հայաստանի կառավարությունը որոշում է կայացրել երկրորդ բլոկի շահագործման ժամկետը երկարացնելու մասին։