Ուրբաթ, 21 Հոկտեմբերի 2022 10:34

Արմինֆո. "Պարսից ծոց-Սև ծով" միջազգային տրանսպորտային միջանցքի (ՄՏՄ) նախագիծը հայ-իրանական օրակարգի առանցքային հարցերից մեկն է և այսօր լայնորեն քննարկվել է հանդիպման ընթացքում:

Այդ մասին հոկտեմբերի 20-ին հայտարարել է Իրանի արտգործնախարար Հոսեյն Ամիր Աբդոլլահիանը՝ Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանի հետ մամուլի ասուլիսի ժամանակ՝ ի պատասխան այն հարցի, թե ինչ փուլում է գտնվում "Պարսից ծոց - Սեւ ծով" միջազգային տրանսպորտային միջանցքի նախագիծը, եւ ինչ քայլեր են ձեռնարկվում այդ նախագծում այլ երկրների, մասնավորապես Հնդկաստանի ներգրավման համար։

 

"Մենք համակարծիք ենք եղել, որ, հաշվի առնելով Հնդկաստանի դերը, այդ թվում՝ նաև այս նախագծում, Հայաստանի, Հնդկաստանի և Իրանի միջև ձևավորել եռակողմ հարթակ՝ այդ ճանապարհի հետ կապված մեր նպատակներն իրագործելու համար։ Ավելի մեծ ազդեցություն ունենալ այդ կարևոր միջանցքի կառուցման գործում", - ասել Է Իրանի ԱԳ նախարարը։

 

Միրզոյանն, իր հերթին, հավաստիացրել է, որ Հայաստանն, իրոք, հետաքրքրված է "Պարսից ծոց-Սև ծով" տրանսպորտային միջանցքով։ "Եվ մենք, ինչպես Իրանը, այնպես էլ Բուլղարիան, արդեն այդ մասին նախնական համաձայնագիր ենք ստորագրել։ Բանակցություններ են ընթանում նաև այլ երկրների հետ, որոնք ի սկզբանե ներգրավված չեն եղել այդ գործընթացում։ Կարծում եմ ՝ միջանցքը հետաքրքիր կլինի նաև Հնդկաստանի համար, և մենք կկարողանանք այդ գաղափարը կյանքի կոչել", - ասել է նա։

 

Հիշեցնենք, որ դեռևս 2016 թվականին Իրանը տարածաշրջանային նախաձեռնություն էր ներկայացրել "Պարսից ծոց-Սև ծով" միջազգային տրանսպորտային-տարանցիկ միջանցքն ընդլայնելու համար, որի մեջ, Բացի բուն Իսլամական Հանրապետությունից, մտնում են Հայաստանը, Ադրբեջանի Հանրապետությունը, Վրաստանը, Բուլղարիան և Հունաստանը: Այս մուլտիմոդալ միջանցքը սկսվում է Պարսից ծոցից և Հարավային Իրանից, այնուհետև անցնում է դեպի հյուսիս՝ ողջ երկրով, այնուհետև գնում է դեպի Հայաստան և/կամ Ադրբեջան, որտեղից այն հասնում է վրացական Փոթի և Բաթում նավահանգիստներ՝ Սև ծովում։

Այնտեղից Սև ծովը՝ դեպի Բուլղարական նավահանգիստներ (Բուրգաս և Վառնա), հետո՝ Հունաստան և ԵՄ։ Փորձագիտական բանակցությունների չորս փուլից հետո՝  Թեհրանում (2016թ.), Սոֆիայում (2017թ.), Թբիլիսիում (2018թ.) և կրկին Թեհրանում (2019թ.), այդ միջանցքի վերաբերյալ փորձագետների հինգերորդ հանդիպումը կազմակերպվել էր Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարության կողմից՝ 2021թ. ապրիլի 19-ին Երևանում:

 

Պարսից ծոց -Սև ծով միջազգային տրանսպորտային-տարանցիկ միջանցքը, Հյուսիս-Հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցք (ՄՏՄ) և Մետաքսի ճանապարհի չինական տնտեսական գոտին (նրա ավելի լայն "Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ" նախաձեռնությաը տրանսեվրասիական տարր) երեք ռազմավարական տարանցիկ նախաձեռնություններ են, որոնց ծովային, ցամաքային եւ/կամ երկաթուղային երթուղիներն անցնում են Իրանով: Բոլոր երեք հնարավորությունների արդյունավետ միավորումը թույլ կտա Իրանին

միացնննել Օմանի ծովը և Պարսից ծոցը հարավում, Աֆղանստանը և Պակիստանը արևելքում, Կենտրոնական Ասիան հյուսիս-արևելքում և Կովկասը հյուսիս-արևմուտքում:

 

Հարավային Կովկասում Հայաստանը միակ երկիրն է, որը հանդիսանում է ԵԱՏՄ անդամ և, հետևաբար, ծառայում է որպես ուղիղ կամուրջ Իրանի և դաշինքի միջև, ինչը հստակ ընդգծում է Պարսից ծոց - Սև ծով միջազգային տրանսպորտային և տարանցիկ միջանցքի կարևորությունը Իրանի համար։ Եվ, չնայած հարևան Ադրբեջանը ներկայումս ԵԱՏՄ անդամ չէ, դա Իրանի և ռուսական կարևոր շուկայի միջև հաղորդակցության ամենամոտ ուղիղ երթուղին է: Այս առումով Ադրբեջանը հատող «Հյուսիս-Հարավ» ՄՏՄ-ն առանցքային դեր է խաղում Իրանի մտածողության մեջ։ Պարսից ծոցի և Սև ծովի միջև միջազգային տրանսպորտային և տարանցիկ միջանցքը թույլ կտա Իրանին նվազեցնել իր կախվածությունը Թուրքիայից՝ դեպի Եվրոպա առևտրի և տարանցման այլընտրանքային երթուղի տեղծելու ճանապարհով: